yinelanmasından endişelenecek kadar tesirli bir endişe insanlara nasıl kendini hissettirir? Şiddetli bir göğüs ağrısı, kalp çarpıntısı, titreme ya da terleme… Tahminen de birçok birden! Panik atak herkesin ömründe en az bir kere yaşaması beklenen bir ağır meşakkat ya da endişe atağına denir.
Panik atağı öteki şiddetli kaygılardan ayıran en temel fark somut ve varoluşa tehdit niteliğinde bir tehlikenin bulunmamasıdır. Fakat panik atağa eşlik eden “kontrolü kaybetme” hissi ve yüksek şiddetteki beden tepkileri kişinin geçirdiği panik atağı mevt hissi ile benzeştirmesine yol açar. Bu belirtiler biroldukça farklı biçimde görülebilir. Göğüs ve kalp ağrısının yanı sıra nefes almada zorluk, ellerde ve bedende uyuşma, kramp, kusma vb.
Panik Atak teşhisinin konabilmesi için en az 4 fizikî belirtinin görülmesi gerekir. Dörtten az belirtinin görüldüğü durumlar “Kısmi Panik Atak” olarak tanımlanır.
Panik Atak vakit çizelgesinde üç farklı halde dağılır. Birinci dakikada kişi ağır baskı hisseder ve nöbet başlar. İkinci evrede ortalama 10 dakika boyunca vücut reaksiyonlarının şiddeti en üst düzeylere ulaşır. Üçüncü evrede yaklaşık 30 dakika içerisinde beden semptomları giderek azalır. Ataklar nadiren bir saate yakın sürebilir. Acil servise müracaatların çoğunluğunun üçüncü evrede görülmesi olası olduğundan kişi rahatlama evresine girer ve tıbbi müdahale yapılmaz. Müdahale gereken durumlarda ise sakinleştirici iğne yapılır.
her insanın ömründe bir sefer panik atak yaşaması olası bir durum olsa da bir sefer panik atak yaşamak ikinci atağın da geleceği ya da atakların süreklileşeceği garantisini vermez. Başka yandan panik atağın panik bozukluğa evrilmesinin niyet boyutunda gerçekleştiği söylenebilir. Birinci panik atağın yarattığı gerginlik ikinci atağın da geleceği kaygısı ile birleştiğinde ıstırap yaratabilir. Zira yüksek kalp atışı üzere kriz anları ile tıpkı hissiyatı veren misal semptomlar çıldırma, felç geçirme üzere durumların gerçekleşeceğine kişiyi inandırabilir. Lakin açıklandıği üzere panik bozuklukta kişinin hayatını tehlikeye atan bir durum yoktur. Kemikleşen kaygı ve yanlış kanılar ilerleyen vakitte kişinin geçmişte panik atak geçirdiği hisleri hatırlatan yer ve olaylara karşı tedbir almasına iter. Tedbir alma gayreti kişiyi sakinleştirme fikri ile yola çıksa da bedenin muhtaçlığı olmayan (alkol, çeşitli ilaçlar vb.) hususları yanında taşımasına sebep olabilir. bu biçimdece davranış geliştirilmiş ve panik bozukluk oluşmuş olur.
Bu duruma bir örnek daima olarak acile ya da doktora gitmektir. Test ve muayenelerde danışan tarafınca ön görülen negatif sonuçlar alınmadığında danışanlar hala makûs hissettiklerini öne sürüp öteki tabiplere başvurmaya meyilli olabilir. kimi vakit de yanlış teşhis konularak hasta, antibiyotikten nefes açıcıya, çarpıntı ilacından, tansiyon ve kalp ilacına ve vitamine kadar değişik ilaçlar ile tedavi edilmeye çalışılır, lakin bir türlü sonuç alınamaz. Bu durum uzun vadede zamansal ve maddi kayıplar yaratabilir.
Panik bozukluk tanısı konulabilmesi için en az 1 aydan uzun müddette kişinin üstteki belirtilerden daima olarak şikayetçi olması gerekir. Panik bozukluğun tedavisinde panik atak ile ilgili yanlış bilgi ve kanılar paylaşılıp düzeltilir ve atak belirtileri ile başa çıkma formlarına odaklanılır. Günümüzde Bilişsel Davranışçı Terapi ile olumlu sonuçlar alınabilmektedir. Dahası, kişinin gereksinimi varsa psikiyatrist nezaretinde olmak kaydıyla ilaç tedavisi de psikoterapi ile ortak gdolayılmektedir. Danışanlar ilerleyen vakit içinderda kendilerini kaygılandıran durumlarla kendilerini kademeli biçimde maruz bırakarak endişelerini yenmiş olurlar.
Uzman Klinik Psikolog Damla Kankaya
Yazan: Psikoloji Öğrencisi Rafet Üner
Okumaya devam et...
Panik atağı öteki şiddetli kaygılardan ayıran en temel fark somut ve varoluşa tehdit niteliğinde bir tehlikenin bulunmamasıdır. Fakat panik atağa eşlik eden “kontrolü kaybetme” hissi ve yüksek şiddetteki beden tepkileri kişinin geçirdiği panik atağı mevt hissi ile benzeştirmesine yol açar. Bu belirtiler biroldukça farklı biçimde görülebilir. Göğüs ve kalp ağrısının yanı sıra nefes almada zorluk, ellerde ve bedende uyuşma, kramp, kusma vb.
Panik Atak teşhisinin konabilmesi için en az 4 fizikî belirtinin görülmesi gerekir. Dörtten az belirtinin görüldüğü durumlar “Kısmi Panik Atak” olarak tanımlanır.
Panik Atak vakit çizelgesinde üç farklı halde dağılır. Birinci dakikada kişi ağır baskı hisseder ve nöbet başlar. İkinci evrede ortalama 10 dakika boyunca vücut reaksiyonlarının şiddeti en üst düzeylere ulaşır. Üçüncü evrede yaklaşık 30 dakika içerisinde beden semptomları giderek azalır. Ataklar nadiren bir saate yakın sürebilir. Acil servise müracaatların çoğunluğunun üçüncü evrede görülmesi olası olduğundan kişi rahatlama evresine girer ve tıbbi müdahale yapılmaz. Müdahale gereken durumlarda ise sakinleştirici iğne yapılır.
her insanın ömründe bir sefer panik atak yaşaması olası bir durum olsa da bir sefer panik atak yaşamak ikinci atağın da geleceği ya da atakların süreklileşeceği garantisini vermez. Başka yandan panik atağın panik bozukluğa evrilmesinin niyet boyutunda gerçekleştiği söylenebilir. Birinci panik atağın yarattığı gerginlik ikinci atağın da geleceği kaygısı ile birleştiğinde ıstırap yaratabilir. Zira yüksek kalp atışı üzere kriz anları ile tıpkı hissiyatı veren misal semptomlar çıldırma, felç geçirme üzere durumların gerçekleşeceğine kişiyi inandırabilir. Lakin açıklandıği üzere panik bozuklukta kişinin hayatını tehlikeye atan bir durum yoktur. Kemikleşen kaygı ve yanlış kanılar ilerleyen vakitte kişinin geçmişte panik atak geçirdiği hisleri hatırlatan yer ve olaylara karşı tedbir almasına iter. Tedbir alma gayreti kişiyi sakinleştirme fikri ile yola çıksa da bedenin muhtaçlığı olmayan (alkol, çeşitli ilaçlar vb.) hususları yanında taşımasına sebep olabilir. bu biçimdece davranış geliştirilmiş ve panik bozukluk oluşmuş olur.
Bu duruma bir örnek daima olarak acile ya da doktora gitmektir. Test ve muayenelerde danışan tarafınca ön görülen negatif sonuçlar alınmadığında danışanlar hala makûs hissettiklerini öne sürüp öteki tabiplere başvurmaya meyilli olabilir. kimi vakit de yanlış teşhis konularak hasta, antibiyotikten nefes açıcıya, çarpıntı ilacından, tansiyon ve kalp ilacına ve vitamine kadar değişik ilaçlar ile tedavi edilmeye çalışılır, lakin bir türlü sonuç alınamaz. Bu durum uzun vadede zamansal ve maddi kayıplar yaratabilir.
Panik bozukluk tanısı konulabilmesi için en az 1 aydan uzun müddette kişinin üstteki belirtilerden daima olarak şikayetçi olması gerekir. Panik bozukluğun tedavisinde panik atak ile ilgili yanlış bilgi ve kanılar paylaşılıp düzeltilir ve atak belirtileri ile başa çıkma formlarına odaklanılır. Günümüzde Bilişsel Davranışçı Terapi ile olumlu sonuçlar alınabilmektedir. Dahası, kişinin gereksinimi varsa psikiyatrist nezaretinde olmak kaydıyla ilaç tedavisi de psikoterapi ile ortak gdolayılmektedir. Danışanlar ilerleyen vakit içinderda kendilerini kaygılandıran durumlarla kendilerini kademeli biçimde maruz bırakarak endişelerini yenmiş olurlar.
Uzman Klinik Psikolog Damla Kankaya
Yazan: Psikoloji Öğrencisi Rafet Üner
Okumaya devam et...