Kleptomani
Kleptomani nedir?
Dürtü denetim bozukluğu sınıfına giren ve çalma hastalığı olarak bilinen kleptomani, ruhsal bir rahatsızlıktır. Kleptomani, maddi kıymeti olmadığı, şahsi kullanım için ihtiyaç duyulmadığı biçimde, objelere yönelik çalma dürtüsüne direnç gösterememe ile tanımlanan bir dürtü denetim bozukluğudur. Genelde ergenlik devrinde başlayan, geç erişkinliğe kadar süren, kimi hastalarda ömür uzunluğu sürebilen bir rahatsızlıktır. Seyrek rastlandığı, toplumsal damgalamaya yol açtığı için tedavi arayışının kısıtlılığı sebebiyle, halk içinde yaygınlığı kesin saptanamamaktadır. Çalışmalar, hırsızların %3,8 ile %10’unun kleptoman olduğunu ortaya koymuştur.
Çalınan eşyalar ekseriyetle kullanılmamak üzere saklanmakta olup, birtakım bireyler çaldıkları eşyaları bağışlayabilir, aile üyelerine ve arkadaşlarına ikram edebilirler. kimi vakit çaldıkları yere geri giderek bırakabilirler. Çalma dürtüsü periyot devir gidip gelebilir, vakit içinde daha az ya da daha ağır biçimde hissedilebilir.
Kleptomani belirtileri nelerdir?
Kleptomani ekseriyetle gençlik yılları ya da genç erişkinlik periyodunda başlamakta olup, kimi vakit yetişkinlikte ya da çabucak sonrasındaki devirde de başlayabilir. Teşhis konulmuş olan hastaların yaklaşık üçte ikisi bayandır.
• Aile Geçmişi: Kleptomanisi ya da obsesif kompulsif bozukluğu olan yahut alkol ya da öbür bir husus kullanım bozukluğu olan bir ebeveyn yahut kardeş üzere birinci dereceden bir akrabaya sahip olmak, bu hastalığa yakalanma riskini artırabilir.
• Ek bir ruhsal rahatsızlık varlığı: Bu şahıslarda çoklukla bipolar bozukluk, anksiyete bozukluğu, yeme bozukluğu, husus kullanım bozukluğu yahut kişilik bozukluğu üzere diğer bir ruhsal bozukluk ta bulunmaktadır.
Çocuklarda Çalma Davranışı
2-8 yaş ortası devrinde , çabucak hemen milkiyet kavramını algılayamamış olan çocukların , çabucak hemen paylaşma konusunda olgunlaşmamaları sebebiyle, müsaade alması gerektiğinin şuurunda olmadığını hatırlamak gereklidir. Bu yaş devrindeki müsaadesiz alma hareketi kleptomani olmayabilir.
Ebeveynin çok disiplinli olması, çocuğunu yaşıtlarıyla kıyaslaması, eleştirel tavır, çocuğa olumlu geri bildirimlerde bulunmamak, bu davranışın oluşmasına sebep olabilir. Ebeveynler içinde gerginlik, şiddet var ise çocuk çalma davranışına sürüklenebilir.
Kleptomani Hastalığının Cezai Sorumluluğa Tesiri Nedir?
Kleptomani (Çalma Hastalığı), tam manasıyla bir akıl hastalığı değildir. Hastanın, işlediği fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği azalmıştır.
Mahkemeler, sanık hakkında TCK 32/2 husus yeterince, hükmedilecek cezada indirim yapabilecek, ya da akıl hastalarına özgü güvenlik önlemi de uygulayabileceklerdir.
5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu
Akıl hastalığı
Madde 32-
(2) Birinci fıkrada yazılı derecede olmamakla birlikte işlediği fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği azalmış olan kişiye, ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası yerine yirmi beş yıl, müebbet mahpus cezası yerine yirmi yıl mahpus cezası verilir. Öbür hallerde verilecek ceza, altıda birden çok olmamak üzere indirilebilir. Mahkûm olunan ceza, mühleti tıpkı olmak şartıyla, kısmen yahut büsbütün, akıl hastalarına mahsus güvenlik önlemi olarak da uygulanabilir.
Kleptomani Tedavisi
Kleptomani tedavisi konusunda gereğince çalışma bulunmamaktadır. Kleptomanide tedaviye mahzur olan bir direnç bulunmakta olup, bu olgularda tedaviyi sınırlayan durumlar içinde, hastalığın saptanabildiği devrin geç olması, ortadan uzun vakit geçmesinin tedaviyi güçleştirmesidir. Hastaların başka yakınmaları üzerinde dururken, kleptomanik yakınmaları gizlemeye devam ediyorlarsa, tedavide ilerleme sağlanamamakta ve tedavi bașarısı düşmektedir.
Kleptomaniye çoklukla , his durum bozuklukları üzere öteki komorbid durumlar eşlik edebildiğinden, bireyler çoklukla kleptomani için değil , kendilerini rahatsız eden öbür komorbid rahatsızlıkları sebebi ile tedaviye başlamak isterler.
Çalma davranıșını karmaşık hale getiren sıkıntılardan biri, birlikteinde gelen depresyon, anksiyete, kimlik sıkıntıları üzere farklı problemlerin da birlikteinde var olmasıdır.
Kleptomani ile obsesif kompulsif bozukluğun, patolojik kumar oynamanın, Saç yolma rahatsızlığının fenomenolojik benzerlikleri itibariyle, tedavilerinde emsal ilaçların ve yaklaşımların kullanılabileceğini göstermektedir.
Kleptomani rahatsızlığının tedavisinde serotonin geri alım inihibitörleri (SSGI) , duygudurum düzenleyiciler ve opioid (dürtü) düzenleyici ilaçlar kullanılmakta ve bilișsel davranıșçı tedavi yaklaşımlarının aktifliğinin psikodinamik yahut psikoanalitik yönelimli psikoterapilerden daha bașarılı olduğunu gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Ayrıyeten bilișsel davranıșçı yaklașımlar ilaç tedavisi ile birlikte kullanıldığında, yalnızca ilaç tedavisi yapılan örneklerden daha fazla muvaffakiyet sağlanmaktadır.
Gizli Duyarlılaștırma Tekniği ile, çalma isteği, hayal edilmiș çalma davranıșlarının sonuçları ile ilişkilendirilerek uygulanmakta olup, kişinin yakalanması yahut hapise atılma üzere durumlar yaratılarak bașarılı bir biçimde kullanılabilmektedir.
Kleptomani için FDA (Amerikan Besin ve İlaç Bakanlığı, Food and Drug Administration) onaylı bir ilaç olmamakla birlikte, birtakım ilaç kümeleri kleptomani tedavisinde reçetelenebilir:
• Naltrekson: Çalmakla alakalı dürtü ve zevkleri azaltabilen, bir opioid antagonisti olup, aslında bir bağımlılık ilacıdır.
• Antidepresan: Bilhassa seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) olanlar tercih edilmektedir.
Okumaya devam et...
Kleptomani nedir?
Dürtü denetim bozukluğu sınıfına giren ve çalma hastalığı olarak bilinen kleptomani, ruhsal bir rahatsızlıktır. Kleptomani, maddi kıymeti olmadığı, şahsi kullanım için ihtiyaç duyulmadığı biçimde, objelere yönelik çalma dürtüsüne direnç gösterememe ile tanımlanan bir dürtü denetim bozukluğudur. Genelde ergenlik devrinde başlayan, geç erişkinliğe kadar süren, kimi hastalarda ömür uzunluğu sürebilen bir rahatsızlıktır. Seyrek rastlandığı, toplumsal damgalamaya yol açtığı için tedavi arayışının kısıtlılığı sebebiyle, halk içinde yaygınlığı kesin saptanamamaktadır. Çalışmalar, hırsızların %3,8 ile %10’unun kleptoman olduğunu ortaya koymuştur.
Çalınan eşyalar ekseriyetle kullanılmamak üzere saklanmakta olup, birtakım bireyler çaldıkları eşyaları bağışlayabilir, aile üyelerine ve arkadaşlarına ikram edebilirler. kimi vakit çaldıkları yere geri giderek bırakabilirler. Çalma dürtüsü periyot devir gidip gelebilir, vakit içinde daha az ya da daha ağır biçimde hissedilebilir.
Kleptomani belirtileri nelerdir?
- İhtiyaç duyulmayan eşyaları çalma konusunda kuvvetli dürtüsellik ve bu dürtüleri denetim etmede yetersizlik,
- Dürtüler oluştuğunda hissedilen gerginlik, kaygı yahut uyarılma duygusu
- Çalarken zevk, rahatlama yahut tatmin hissi duyma
- Hırsızlıktan daha sonra kendini hatalı hissederek duyulan pişmanlık, kendinden nefret etme, utanma yahut tutuklanma korkusu hissetme,
- Dürtülerin geri dönüşü ve kleptomani döngüsünün yenidenı.
- Serotonine bağlı problemler: Beyinde elbette bulunan serotonin ismi verilen, memnunluk veren nörotransmitter unsur, ruh halini ve hisleri düzenlemeye yardımcı olduğundan, dürtü denetim bozukluğuna yatkın olan insanlarda, düşük seviyede serotonin bulunduğu gözlenmektedir.
- Bağımlılık bozuklukları: Çalmak, dopamin denen diğer bir nörotransmitter unsurun salınımına niye olabilir. Dopamin ödül ve tatmin üzere hislere yol açar ve birtakım beşerler bu ödüllendirici hissi yine tekrar yaşamak isterler.
- Beynin opioid sistemi bozuklukları: Dürtüler beynin opioid sistemi tarafınca düzenlenir. Bu sistemdeki bir dengesizlik dürtülere direnmeyi zorlaştırabilmektedir.
Kleptomani ekseriyetle gençlik yılları ya da genç erişkinlik periyodunda başlamakta olup, kimi vakit yetişkinlikte ya da çabucak sonrasındaki devirde de başlayabilir. Teşhis konulmuş olan hastaların yaklaşık üçte ikisi bayandır.
• Aile Geçmişi: Kleptomanisi ya da obsesif kompulsif bozukluğu olan yahut alkol ya da öbür bir husus kullanım bozukluğu olan bir ebeveyn yahut kardeş üzere birinci dereceden bir akrabaya sahip olmak, bu hastalığa yakalanma riskini artırabilir.
• Ek bir ruhsal rahatsızlık varlığı: Bu şahıslarda çoklukla bipolar bozukluk, anksiyete bozukluğu, yeme bozukluğu, husus kullanım bozukluğu yahut kişilik bozukluğu üzere diğer bir ruhsal bozukluk ta bulunmaktadır.
Çocuklarda Çalma Davranışı
2-8 yaş ortası devrinde , çabucak hemen milkiyet kavramını algılayamamış olan çocukların , çabucak hemen paylaşma konusunda olgunlaşmamaları sebebiyle, müsaade alması gerektiğinin şuurunda olmadığını hatırlamak gereklidir. Bu yaş devrindeki müsaadesiz alma hareketi kleptomani olmayabilir.
Ebeveynin çok disiplinli olması, çocuğunu yaşıtlarıyla kıyaslaması, eleştirel tavır, çocuğa olumlu geri bildirimlerde bulunmamak, bu davranışın oluşmasına sebep olabilir. Ebeveynler içinde gerginlik, şiddet var ise çocuk çalma davranışına sürüklenebilir.
Kleptomani Hastalığının Cezai Sorumluluğa Tesiri Nedir?
Kleptomani (Çalma Hastalığı), tam manasıyla bir akıl hastalığı değildir. Hastanın, işlediği fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği azalmıştır.
Mahkemeler, sanık hakkında TCK 32/2 husus yeterince, hükmedilecek cezada indirim yapabilecek, ya da akıl hastalarına özgü güvenlik önlemi de uygulayabileceklerdir.
5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu
Akıl hastalığı
Madde 32-
(2) Birinci fıkrada yazılı derecede olmamakla birlikte işlediği fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği azalmış olan kişiye, ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası yerine yirmi beş yıl, müebbet mahpus cezası yerine yirmi yıl mahpus cezası verilir. Öbür hallerde verilecek ceza, altıda birden çok olmamak üzere indirilebilir. Mahkûm olunan ceza, mühleti tıpkı olmak şartıyla, kısmen yahut büsbütün, akıl hastalarına mahsus güvenlik önlemi olarak da uygulanabilir.
Kleptomani Tedavisi
Kleptomani tedavisi konusunda gereğince çalışma bulunmamaktadır. Kleptomanide tedaviye mahzur olan bir direnç bulunmakta olup, bu olgularda tedaviyi sınırlayan durumlar içinde, hastalığın saptanabildiği devrin geç olması, ortadan uzun vakit geçmesinin tedaviyi güçleştirmesidir. Hastaların başka yakınmaları üzerinde dururken, kleptomanik yakınmaları gizlemeye devam ediyorlarsa, tedavide ilerleme sağlanamamakta ve tedavi bașarısı düşmektedir.
Kleptomaniye çoklukla , his durum bozuklukları üzere öteki komorbid durumlar eşlik edebildiğinden, bireyler çoklukla kleptomani için değil , kendilerini rahatsız eden öbür komorbid rahatsızlıkları sebebi ile tedaviye başlamak isterler.
Çalma davranıșını karmaşık hale getiren sıkıntılardan biri, birlikteinde gelen depresyon, anksiyete, kimlik sıkıntıları üzere farklı problemlerin da birlikteinde var olmasıdır.
Kleptomani ile obsesif kompulsif bozukluğun, patolojik kumar oynamanın, Saç yolma rahatsızlığının fenomenolojik benzerlikleri itibariyle, tedavilerinde emsal ilaçların ve yaklaşımların kullanılabileceğini göstermektedir.
Kleptomani rahatsızlığının tedavisinde serotonin geri alım inihibitörleri (SSGI) , duygudurum düzenleyiciler ve opioid (dürtü) düzenleyici ilaçlar kullanılmakta ve bilișsel davranıșçı tedavi yaklaşımlarının aktifliğinin psikodinamik yahut psikoanalitik yönelimli psikoterapilerden daha bașarılı olduğunu gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Ayrıyeten bilișsel davranıșçı yaklașımlar ilaç tedavisi ile birlikte kullanıldığında, yalnızca ilaç tedavisi yapılan örneklerden daha fazla muvaffakiyet sağlanmaktadır.
- Psikodinamik Yaklașımlar
- Davranıșçı Terapiler
Gizli Duyarlılaștırma Tekniği ile, çalma isteği, hayal edilmiș çalma davranıșlarının sonuçları ile ilişkilendirilerek uygulanmakta olup, kişinin yakalanması yahut hapise atılma üzere durumlar yaratılarak bașarılı bir biçimde kullanılabilmektedir.
- Farmakolojik Tedavi:
Kleptomani için FDA (Amerikan Besin ve İlaç Bakanlığı, Food and Drug Administration) onaylı bir ilaç olmamakla birlikte, birtakım ilaç kümeleri kleptomani tedavisinde reçetelenebilir:
• Naltrekson: Çalmakla alakalı dürtü ve zevkleri azaltabilen, bir opioid antagonisti olup, aslında bir bağımlılık ilacıdır.
• Antidepresan: Bilhassa seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) olanlar tercih edilmektedir.
Okumaya devam et...