Yaşadığımız hisleri tanımak yaşadığımız durum karşısında hangi hisleri yaşadığımızı bilmek farkındalık açısından değerli bir noktadır. Hislerin çeşitli olarak hissettirdiği fizyolojik reaksiyonlar vardır. Hislerin fizyolojik açıdan bedende hissettirdiği tesirler kimi vakit benzerlik taşıyabilmektedir. Örneğin kalp atışında hızlanma, süratli nefes alıp verme yansısını kaygıda da dertte da birebir semptomlar ile farklı mühletlerle yaşamamız mümkündür. Lakin dert nedir? Endişe nedir? Hangi durumlarda kaygılanırız hangi durumlarda ise dehşet hissederiz bunu bilmek duygu-düşünce-davranış üçgenini açıklamada kıymetli yer fiyat. Kaygı, hayli bariz bir tehlikeyle beklenmedik bir müsabaka kararı ortaya çıkan akut ve süratli bir yansıdır. Şuurlu farkındalık alanın haricinde oluşur. Burada verilen yansılar anidir. Örneğin yolda kaldırımda yürürken bir meskenin çatısından size gerçek bi taş düştüğünü düşünün.Tehlikeyi fark etmemiz ile bir arada ani olarak çekilme, elimiz ile başımızı muhafaza vb. reaksiyonları verebiliriz. Ani olarak kalp atışında hızlanma, terleme, süratli soluk alıp verme de fizyolojik reaksiyon olarak durumumuza eşlik eder. Tehlikenin ortadan kalkması ile birlikte fizyolojik reaksiyonlarımız de yavaş yavaş olağana döner. Pekala bu süreç telaş da nasıl işlemektedir? Tasa (anksiyete), bir tehlikenin yaklaştığına dair işaretlerin niye olduğu zihinsel bir durumdur. Tehlike ile müsabaka yoktur. Kas gerginliği oluşur. ‘Diken üstünde’ üzere hissetme kelam konusudur. Burada tehlikenin kendisi değil. Tehlike beklentisi vardır. Uyaran olmadan da sadece düşünerek tetiklenebilmektedir. Daha uzun periyodiktir. bir daha örneğimize geri dönersek yolda kaldırımda yürürken bir tehlike olmaksızın ‘ya başıma bir şey düşerse, ya otomobil çarparsa, ya başıma bir şey atarlarsa vb.’ kanılar tasayı tetikler. Burada yaşanan fizyolojik yansılar de dehşete nazaran daha uzun periyodiktir. Tasa bozukluğu kelam konusu olduğunda ise; anksiyete hissi çok ve daimdir. Anksiyetenin yaşanmaması gereken kolay durumlarda da kişi ağır tasa hisseder. Telaş bozukluğu yaşayan bireyler de korku hali gündelik işlerini yapamayacak, hayatlarını olumsuz etkileyecek seviyededir. özetlemek gerekirse dert ve dehşet içindeki farkı örneğimizle özetleyecek olursak; başınıza bir apartman çatısından tuğla düşerken vereceğiniz reaksiyon kaygıdır. Lakin dışarı çıktığınızda ya başıma şu anda bi tuğla düşerse diye yürümek anksiyetedir. Tasa aslında istikrar de olduğunda olağan bir histir. Örneğin birinci iş görüşmesinde, değerli bir sunumdan evvel yahut sevdiğimiz biri gelmesi gereken saatten daha geç bir saate kaldıysa… Her şey bir istikrar de ilerler. Ne vakit ki yaşanılan tasa, kaygı, tasa çok bir hal alır ve süreklik ile devam eder ise bu biçimde ruhsal bir bozukluktan kelam edebiliriz. Korku bozukluğu kelam konusu olduğunda da fazla vakit kaybetmeden, ömrü kaçırmadan profesyonel bir dayanak almak gereklidir. Dert bozukluğu kelam konusu olduğunda bilişsel davranışçı terapi (bdt) ekseriyetle en tesirli seçenek olmaktadır.
Okumaya devam et...
Okumaya devam et...