Mahşerin 4 Atlısı Nedir?
Ekseriyetle psikoterapide münasebetlerinde sorun yaşayan biroldukca danışan, alakalarının nereye gittiğini sorgulamaya başlar ve bununla ilgili “Ayrılmalı mıyım? neden eşim bu biçimde davranıyor? Bağım nereye gidiyor sizce?” üzere sorular sorar. Alaka sorunlarında birçok vakit çift ile bir arada çalışılır ve birinin davranışının başkasında nasıl bir tesir yarattığı anlaşılmaya çalışılır.
Alakalarda Mahşerin Dört Atlısı ABD’de fazlaca tanınmış bir araştırmacı ve psikoterapist olan John Gottman, kurduğu klinikte çiftlerin ortalarındaki münasebet dinamiklerini ve tartışmalarını incelemiştir. Gottman, keyifli evliliklerde de sorunlar ve tartışmalar olduğunu, öfke, kızgınlık ve kırgınlık üzere hislerin evliliğin bitmesine niye olan temel sorun olmadığını, temel sorunun çiftin nasıl tartıştığı, yani çatışma adabı olduğunu lisana getirmiştir. Buradan yola çıkarak birtakım yaygın davranış paternlerinin ilgilerde ayrılık çanlarının çaldığını gösterdiğini fark etmiş ve takip çalışmalarında bu paternlere sahip evliliklerin birinci 6 yıl içersinde boşanmayla sonuçlandığını ortaya koymuştur. Gottman, bu 4 soruna “Mahşerin 4 Atlısı” yani felaket habercileri ismini vermiştir.
Gottman çiftlerin diyaloglarında; mahşerin dört atlısını kullanıp kullanmadıklarına bakar. Mahşerin dört atlısı ise; tenkit, savunma, duvar örme ve aşağılamadır. Çiftler şayet bunları eşleriyle olan münasebetlerinde kullanıyorlarsa sona yaklaşıyorlar demektir.
Tenkit(Criticism): Burada bahsedilen tenkit aslında bir olay, davranış ya da durumla ilgili şikâyet etmekten, bir sorunu lisana getirmekten fazla, çiftlerin birbirlerinin kişilik özelliklerini eleştirmeleri manasına gelmektedir. Karşımızdakinde daima kusur bulma, onu ve davranışlarını yargılamadır. Bilinenin tersine partnerimize ‘yapıcı’ olsun ismine söylemiş olduğimiz biroldukca şey de tenkit kategorisine girer. Yani tartışma sırasında, çiftlerin birbirlerinin davranışlarından fazla, karakter ve kişilik özelliklerini eleştirmeleridir. ‘Sen esasen anlamıyorsun ki; senin algın bozuk, ….yapsan şaşardım aslına bakarsanız ’ vb içeren kalıp yargıları içeren kelamların her biri tenkittir. Bu çeşit tenkitlere maruz kalan şahıslar kendilerinde bir sorun olduğunu düşünüyor ve bağdan kendilerini kurtarmanın yollarını arıyor. Demek ki tüm sorun ‘benim’ diye olumsuz bir inanç geliştiriyor. İlgide kendisinin takdir muhtaçlığı karşılanmıyor ve yalnızlaşıyor. Ayrıyeten bu bireyler kendilerini ilginin ortasında daima uğraşan lakin yetersiz ve işe yaramaz olarak algılıyorlar.
Alınganlık/Sürekli Savunma (Defensivevess): Bu patern ekseriyetle çok eleştirilmekten doğmaktadır. Mağdur olan taraf kendini saldırılmış, reddedilmiş, incinmiş hissettikten daha sonra savunmaya geçer ve daha öldürücü olan bu patern de tetiklenir. Romantik bağlarda bir öbür yapılmaması gereken davranış çeşitlerinden biridir. bir epey kişi eşinden rastgele bir tenkit aldığı anda çabucak savunmaya geçer. Bu davranış da direk saldırmak yerine diğer yolla eşini suçlama biçimi halinde karşımıza çıkar. Çiftlerin karşı tarafı anlamaya çalışmadan, daima kendilerini savunması onların bağda sorumluluktan kaçtıklarını gösterir. Her davranışa mazeret bulmak, kendi davranışlarını daima rasyonelleştirmek, karşı taraf fikrini söylemiş olduğinde “sen bunu daha epey yapıyorsun” deyip oku ona çevirmek, karşı tarafı hiç dinlemeden direkt kendi fikrini söylemek savunma davranışları içinde yer alır. Savunmaya geçerek eşinize bu ‘benim değil’ ‘senin problemin’ demiş oluyorsunuz. Örneğin; “ durum, senin şu davranışından kaynaklanıyor ya da sen bu biçimde yaptığın için ben bu biçimde davranıyorum” üzere. ötürüsıyla tahlil bulunmuyor.
Duvar Örme/Uzaklaşma (Stonewalling): Ekseriyetle aşağılamaya bir yanıt olarak gelişir. Aşağılanan kişi sonunda irtibattan çekilir, kendini kapatır ve sıradançe partnerine yanıt vermeyi bırakır. Çiftler içinde aslında hayli gördüğümüz klasik bir görünümdür. Partnerden biri bağlantıya dair daima serzenişte bulunur, sorunu masaya yatırmaya ve ötürüsıyla çözmeye çalışırken oburu ise sessiz kalır. Reaksiyon vermeden yalnızca eşini dinler. Tehlikesiz üzere görünse de çiftlerin münasebetlerine en çok ziyan veren davranışlardan bir adedidir. Eşlerden biri telaşını lisana getirdiği vakit, öbür eş bunu büsbütün yok sayıyor ya da mevzuyu değiştirmeye çalışıyorsa, karşı taraf öfkelenir. Kendini kapatan eş karşı tarafa duygusal ve fizikî olarak ‘sen yoksun’ ya da ‘sen değersizsin’ iletisi vermektedir. Tartışmalarda birden fazla vakit kaygısını paylaşan eşin ‘susma, reaksiyon ver! Beni bu sessizliğin öldürüyor, çıldırıyorum’ söylemiş olduğini duyarsınız.
Aşağılama/Küçümseme (Contempt): Alakaların tümünde en olumsuz his yaratan ve yıkıcı olandır. Eskilerin tabiriyle saygıyı büsbütün ortadan kaldıran makûs kelamları içeren bir konuşma biçiminin olduğu yerde aslına bakarsan sağlıklı bir bağlantı beklenilemez. Aşağılama kişinin direk kimliğine ziyan verir, saldırgandır ve inciticidir. Örneğin, eşin yaptığı davranışı değil de kişiliği eleştirmek “benimle bunu paylaşmanı isterim” yerine “sen çok bencilsin demek”; sorunu öteki boyuta iter. Eşle konuşurken ona aşağılayıcı biçimde kelamlar kullanmak mesela, dalga geçmek, isim takmak beden lisanıyla de gözlerini devirmek, ağız bükmek üzere bunu destekleyici biçimde davranmak bağlantıyı temelden sarsar. Aşağılama, sarkastik biçimde dalga geçme, isim takma, küçük görme, küçümseme, hal ve hareketlerini taklit etme, gözleri devirme ya da oflayıp poflama üzere çeşitli hallerde kendini gösterebilir.Bu davranışları yaptığınızda eşinize giden bildiri ona hiç kıymet vermediğiniz, onun benliğini küçümsediğiniz tarafında oluyor. Aşağılamada kırıcı olan asıl şey; sen yalnızca bağımızda değil, sen tek başına ve ‘insan’ olarak da berbatsın. Bu durumda çiftler ayrılsa bile, kişinin özgüvenine, kendilik algısında ve öz saygısında önemli bir yıpranma mümkündür.
Tahlil Nedir?
Pekala neler yapmalıyız? Daha evvel de açıklandıği üzere bu paternler yerleştikten daha sonra bir alışkanlık halini alabilir ve bir uzmandan yardım alana kadar biroldukça çift bu pa-ternleri kendi başına değiştiremez. Lakin bu paternlerin farkına varıp bunları tekrar etmemek de ilginin sıhhati açısından epeyce kıymetlidir. Gottman, çiftlere daha kibar bir biçimde tartışmalarını öğretmenin, bireylerin gerilim düzeyini azaltsa da evlilikle ilgili tatminlerini artırmadığını anlatmaktadır. Bu yüzden çiftlerin tartışmadığı anlarda yaptığı aktivitelere odaklanmaları ve evlilik tatminini artırmaları da bağlantıyı güzelleştirmede bir yoldur.
Mahşerin 4 Atlısı ve Panzehirleri
1.Atlı : Tenkit
Tenkit karşı tarafa sen eksiksin, senin negatif yanların var, sen sıkıntılısın bildirisi verir. Ayrıyeten eleştiren kişi etkin olarak sen lisanını kullandığı için karşı tarafı pek suçlanmış hissettirir. Bu da öbür tarafın savunmaya geçmesine ve çatışmanın daha da alevlenmesine niçiniyet verir. Örneğin; “Çok niyetsiz hareket ediyorsun. Daima kendini düşünüyorsun.”
Panzehir : Tenkit Yerine Yumuşak Başlangıçlar Yapın
Birinci atlıyı ortadan kaldırabilmek için suçlayıcı sözlerden ve sen lisanından uzak durmak gerekiyor. Bunu nasıl yapacağımızı en kolay şöyleki anlatabiliriz: Karşı tarafı tanımlamak yerine kendini tanımlamayı dene. Yani sana hangi durumun ne hissettirdiğini söz et. Karşı tarafa neye muhtaçlık duyduğunu anlatmaya çalış. Bunu yaparken de yumuşak sözler kullanmaya ihtimam gösterip ben lisanını kullan. bu biçimdece iki tarafta hem karşı tarafı suçlamamış birebir vakitte kendi hislerini söz etmiş olacak. Örneğin; “Çok niyetsiz hareket ediyorsun” yerine, “Bu harcamayı yaparken fikrim alınmadığı için kendimi fazlaca bedelsiz hissettim. Önemsendiğimi hissetmeye gereksinimim var” denilebilir.
2.Atlı: Savunma
Doğuştan getirdiğimiz, hayatta kalabilmemiz için gereksinim duyduğumuz bir modülümüz olan bu düzenek kelam konusu bağlantılar olduğu vakit tam tersine ziyan verici bir hale gelebilir. Bu da ortasında bulunulan bağın hasar görmesine niçiniyet verebilir. Etkileşim esnasında savunma odaklı bir yaklaşım ortasında olan kişi daha epeyce kendini haklı çıkarma motivasyonuna sahiptir. ötürüsıyla bu biçimde bir durumda karşıdaki kişinin ne dediğini ve neye gereksinim duyduğunu anlamakta zorlanacaktır. Örneğin;
A: Bu ay makyaj gereçlerine yaptığın harcaman yüzünden baya açıldık.
B: Sen kendi telefon faturana bak. Ne kadar geldiğinin farkında değilsin.
A: Ya senin dışarıda yediğin yemekler…
Panzehir: Savunma Yerine Sorumluluk Alın
Sorumluluk alabilmek; probleme katkı sağlayan yanımızı kabul edip bunu düzeltmeye yönelik adım atabileceğimiz bildirisini verebilmektir. Başlangıçta yapabilmek çok zordur. Fakat çiftler bu panzehiri hayatlarına katabilirlerse münasebetleri için çok onarıcı bir adım atmış olacaklardır. Örneğin;
A: Bu ay makyaj gereçlerine fazla harcama yapmamız ekonomik olarak beni zorladı.
B: Haklısın bu ay bu mevzuda biraz fikirsiz davranmış olabilirim. Önümüzdeki ay dikkat edeceğim.
3.Atlı : Aşağılama ve Küçümseme
Bu atlı karşı tarafa bu hususta seninle eşit değiliz sen benden daha aşağıdasın bildirisi vermektir. Bu kimi vakit bir kelam, kimi vakit bir yüz sözü kimi vakit de bir davranış yoluyla yapılabilir. Nasıl yapılırsa yapılsın küçümseme ve aşağılama karşı tarafa önemsenmediğini ve kıymet görmediğini hissettirir. Bu da kuvvetli münasebetlerin en büyük düşmanlarındandır. Bu yüzden durdurulması değerlidir. Örneğin; “Bir işi halledemedin. Ver şunu amma beceriksizsin.” Ya da;
A: Babanın o kelamı beni hayli incitti.
B: Sen kafanda epey kuruyorsun. Bu kadar abartılacak bir şey yok.
Panzehir:Aşağılama ve Küçümseme Yerine Daha Çok Takdir Et, İlgi ve Beğeniyi Paylaş
Münasebetlerde takdir edilmek, bedel gördüğünü hissedebilmek üzere hisler pek besleyicidir. Karşı taraftan bu hisleri aldığını hissedebilen bireyler ona karşı daha verici ve uzlaşmacı davranmaya çalışır. Zira hürmet gördüğünü hisseden kişi hem kendini yeterli hissedecek birebir vakitte karşı tarafa misal hisleri hissettirebilmek için efor harcayacaktır. Bu yüzden aşağılama ve küçümseme yerine takdir etmeyi, beğenilerimizi tabir etmeyi ve karşı tarafın gereksinimine kulak vermeyi koyabilmemiz değerlidir. Örneğin; “Bu işin seni zorladığını hissettim. Sen ne işlerin üstesinden geldin. Bunu da yaparsın.” Ya da;
A: Babanın o kelamı beni epeyce incitti.
B: O kelamın senin için manası ne? Biraz daha anlamama yardımcı olabilir misin?
4.Atlı: Duvar Örme
Etkileşim sırasında duygusal olarak kopukluğu tabir eder. Taraflardan biri kendini söz etmeye devam ederken ötekinin sözel yahut davranışsal olarak onun anlattıklarıyla ilgilenmediği bildirisini vermesidir. Konuşmayı ansızın kestirip atmak, tutum koymak, küsmek üzere davranışları da tabir eder. Karşı tarafa önemsenmediği ve reddedildiği bildirisini veren bu davranış kalıpları çiftlerin tıpkı konutun ortasında günlerce küs kalmasına ve birbirlerine karşı soğuk davranmasına niçiniyet verebilir. Duvar örmeyi adet haline getiren çiftler bağlarına pek ziyan verir ve bu durumu toparlamakta çok zorlanırlar. Örneğin; konuşma sırasında göz temasını kesip karşıdakini dinlememek, olay esnasında anın verdiği duygulanımla küsüp günlerce konuşmamak vb.
Panzehir: Duvar Örme Yerine Fizikî ve Ruhsal Olarak Rahatlamayı Bekle
Bir etkileşim sırasında duygusal olarak koptuğunuzu ya da fizyolojik olarak fazla uyarıldığınızı hissedip durumun ziyan verici bir hale dönüşeceğine inandığınızda duvar örme yerine fizikî ve ruhsal bir rahatlama yaşamak için biraz molaya muhtaçlık duyduğunuzu tabir edip orta vermek duvar örme davranışının panzehiridir. bir süre durup bu durum üzerine düşünmek, fizyolojik ve ruhsal olarak rahatladıktan daha sonra devam etmek daha fonksiyonel bir seçenektir. Örneğin; olay esnasında yükseldiğimizi hissettiğimizde molaya gereksinim duyduğumuzu tabir edip sakinleştikten ve rahatladıktan daha sonra bir daha konuşabilmek.
Özetle; daha keyifli ve başarılı bağlantılara sahip olmak mümkün. Bunu gerçekleştirebilmenin yollarından biri ise; Mahşerin 4 Atlısı’ndan olabildiğince uzak durup yerine panzehirlerini koyabilmekten geçiyor.
Okumaya devam et...
Ekseriyetle psikoterapide münasebetlerinde sorun yaşayan biroldukca danışan, alakalarının nereye gittiğini sorgulamaya başlar ve bununla ilgili “Ayrılmalı mıyım? neden eşim bu biçimde davranıyor? Bağım nereye gidiyor sizce?” üzere sorular sorar. Alaka sorunlarında birçok vakit çift ile bir arada çalışılır ve birinin davranışının başkasında nasıl bir tesir yarattığı anlaşılmaya çalışılır.
Alakalarda Mahşerin Dört Atlısı ABD’de fazlaca tanınmış bir araştırmacı ve psikoterapist olan John Gottman, kurduğu klinikte çiftlerin ortalarındaki münasebet dinamiklerini ve tartışmalarını incelemiştir. Gottman, keyifli evliliklerde de sorunlar ve tartışmalar olduğunu, öfke, kızgınlık ve kırgınlık üzere hislerin evliliğin bitmesine niye olan temel sorun olmadığını, temel sorunun çiftin nasıl tartıştığı, yani çatışma adabı olduğunu lisana getirmiştir. Buradan yola çıkarak birtakım yaygın davranış paternlerinin ilgilerde ayrılık çanlarının çaldığını gösterdiğini fark etmiş ve takip çalışmalarında bu paternlere sahip evliliklerin birinci 6 yıl içersinde boşanmayla sonuçlandığını ortaya koymuştur. Gottman, bu 4 soruna “Mahşerin 4 Atlısı” yani felaket habercileri ismini vermiştir.
Gottman çiftlerin diyaloglarında; mahşerin dört atlısını kullanıp kullanmadıklarına bakar. Mahşerin dört atlısı ise; tenkit, savunma, duvar örme ve aşağılamadır. Çiftler şayet bunları eşleriyle olan münasebetlerinde kullanıyorlarsa sona yaklaşıyorlar demektir.
Tenkit(Criticism): Burada bahsedilen tenkit aslında bir olay, davranış ya da durumla ilgili şikâyet etmekten, bir sorunu lisana getirmekten fazla, çiftlerin birbirlerinin kişilik özelliklerini eleştirmeleri manasına gelmektedir. Karşımızdakinde daima kusur bulma, onu ve davranışlarını yargılamadır. Bilinenin tersine partnerimize ‘yapıcı’ olsun ismine söylemiş olduğimiz biroldukca şey de tenkit kategorisine girer. Yani tartışma sırasında, çiftlerin birbirlerinin davranışlarından fazla, karakter ve kişilik özelliklerini eleştirmeleridir. ‘Sen esasen anlamıyorsun ki; senin algın bozuk, ….yapsan şaşardım aslına bakarsanız ’ vb içeren kalıp yargıları içeren kelamların her biri tenkittir. Bu çeşit tenkitlere maruz kalan şahıslar kendilerinde bir sorun olduğunu düşünüyor ve bağdan kendilerini kurtarmanın yollarını arıyor. Demek ki tüm sorun ‘benim’ diye olumsuz bir inanç geliştiriyor. İlgide kendisinin takdir muhtaçlığı karşılanmıyor ve yalnızlaşıyor. Ayrıyeten bu bireyler kendilerini ilginin ortasında daima uğraşan lakin yetersiz ve işe yaramaz olarak algılıyorlar.
Alınganlık/Sürekli Savunma (Defensivevess): Bu patern ekseriyetle çok eleştirilmekten doğmaktadır. Mağdur olan taraf kendini saldırılmış, reddedilmiş, incinmiş hissettikten daha sonra savunmaya geçer ve daha öldürücü olan bu patern de tetiklenir. Romantik bağlarda bir öbür yapılmaması gereken davranış çeşitlerinden biridir. bir epey kişi eşinden rastgele bir tenkit aldığı anda çabucak savunmaya geçer. Bu davranış da direk saldırmak yerine diğer yolla eşini suçlama biçimi halinde karşımıza çıkar. Çiftlerin karşı tarafı anlamaya çalışmadan, daima kendilerini savunması onların bağda sorumluluktan kaçtıklarını gösterir. Her davranışa mazeret bulmak, kendi davranışlarını daima rasyonelleştirmek, karşı taraf fikrini söylemiş olduğinde “sen bunu daha epey yapıyorsun” deyip oku ona çevirmek, karşı tarafı hiç dinlemeden direkt kendi fikrini söylemek savunma davranışları içinde yer alır. Savunmaya geçerek eşinize bu ‘benim değil’ ‘senin problemin’ demiş oluyorsunuz. Örneğin; “ durum, senin şu davranışından kaynaklanıyor ya da sen bu biçimde yaptığın için ben bu biçimde davranıyorum” üzere. ötürüsıyla tahlil bulunmuyor.
Duvar Örme/Uzaklaşma (Stonewalling): Ekseriyetle aşağılamaya bir yanıt olarak gelişir. Aşağılanan kişi sonunda irtibattan çekilir, kendini kapatır ve sıradançe partnerine yanıt vermeyi bırakır. Çiftler içinde aslında hayli gördüğümüz klasik bir görünümdür. Partnerden biri bağlantıya dair daima serzenişte bulunur, sorunu masaya yatırmaya ve ötürüsıyla çözmeye çalışırken oburu ise sessiz kalır. Reaksiyon vermeden yalnızca eşini dinler. Tehlikesiz üzere görünse de çiftlerin münasebetlerine en çok ziyan veren davranışlardan bir adedidir. Eşlerden biri telaşını lisana getirdiği vakit, öbür eş bunu büsbütün yok sayıyor ya da mevzuyu değiştirmeye çalışıyorsa, karşı taraf öfkelenir. Kendini kapatan eş karşı tarafa duygusal ve fizikî olarak ‘sen yoksun’ ya da ‘sen değersizsin’ iletisi vermektedir. Tartışmalarda birden fazla vakit kaygısını paylaşan eşin ‘susma, reaksiyon ver! Beni bu sessizliğin öldürüyor, çıldırıyorum’ söylemiş olduğini duyarsınız.
Aşağılama/Küçümseme (Contempt): Alakaların tümünde en olumsuz his yaratan ve yıkıcı olandır. Eskilerin tabiriyle saygıyı büsbütün ortadan kaldıran makûs kelamları içeren bir konuşma biçiminin olduğu yerde aslına bakarsan sağlıklı bir bağlantı beklenilemez. Aşağılama kişinin direk kimliğine ziyan verir, saldırgandır ve inciticidir. Örneğin, eşin yaptığı davranışı değil de kişiliği eleştirmek “benimle bunu paylaşmanı isterim” yerine “sen çok bencilsin demek”; sorunu öteki boyuta iter. Eşle konuşurken ona aşağılayıcı biçimde kelamlar kullanmak mesela, dalga geçmek, isim takmak beden lisanıyla de gözlerini devirmek, ağız bükmek üzere bunu destekleyici biçimde davranmak bağlantıyı temelden sarsar. Aşağılama, sarkastik biçimde dalga geçme, isim takma, küçük görme, küçümseme, hal ve hareketlerini taklit etme, gözleri devirme ya da oflayıp poflama üzere çeşitli hallerde kendini gösterebilir.Bu davranışları yaptığınızda eşinize giden bildiri ona hiç kıymet vermediğiniz, onun benliğini küçümsediğiniz tarafında oluyor. Aşağılamada kırıcı olan asıl şey; sen yalnızca bağımızda değil, sen tek başına ve ‘insan’ olarak da berbatsın. Bu durumda çiftler ayrılsa bile, kişinin özgüvenine, kendilik algısında ve öz saygısında önemli bir yıpranma mümkündür.
Tahlil Nedir?
Pekala neler yapmalıyız? Daha evvel de açıklandıği üzere bu paternler yerleştikten daha sonra bir alışkanlık halini alabilir ve bir uzmandan yardım alana kadar biroldukça çift bu pa-ternleri kendi başına değiştiremez. Lakin bu paternlerin farkına varıp bunları tekrar etmemek de ilginin sıhhati açısından epeyce kıymetlidir. Gottman, çiftlere daha kibar bir biçimde tartışmalarını öğretmenin, bireylerin gerilim düzeyini azaltsa da evlilikle ilgili tatminlerini artırmadığını anlatmaktadır. Bu yüzden çiftlerin tartışmadığı anlarda yaptığı aktivitelere odaklanmaları ve evlilik tatminini artırmaları da bağlantıyı güzelleştirmede bir yoldur.
Mahşerin 4 Atlısı ve Panzehirleri
1.Atlı : Tenkit
Tenkit karşı tarafa sen eksiksin, senin negatif yanların var, sen sıkıntılısın bildirisi verir. Ayrıyeten eleştiren kişi etkin olarak sen lisanını kullandığı için karşı tarafı pek suçlanmış hissettirir. Bu da öbür tarafın savunmaya geçmesine ve çatışmanın daha da alevlenmesine niçiniyet verir. Örneğin; “Çok niyetsiz hareket ediyorsun. Daima kendini düşünüyorsun.”
Panzehir : Tenkit Yerine Yumuşak Başlangıçlar Yapın
Birinci atlıyı ortadan kaldırabilmek için suçlayıcı sözlerden ve sen lisanından uzak durmak gerekiyor. Bunu nasıl yapacağımızı en kolay şöyleki anlatabiliriz: Karşı tarafı tanımlamak yerine kendini tanımlamayı dene. Yani sana hangi durumun ne hissettirdiğini söz et. Karşı tarafa neye muhtaçlık duyduğunu anlatmaya çalış. Bunu yaparken de yumuşak sözler kullanmaya ihtimam gösterip ben lisanını kullan. bu biçimdece iki tarafta hem karşı tarafı suçlamamış birebir vakitte kendi hislerini söz etmiş olacak. Örneğin; “Çok niyetsiz hareket ediyorsun” yerine, “Bu harcamayı yaparken fikrim alınmadığı için kendimi fazlaca bedelsiz hissettim. Önemsendiğimi hissetmeye gereksinimim var” denilebilir.
2.Atlı: Savunma
Doğuştan getirdiğimiz, hayatta kalabilmemiz için gereksinim duyduğumuz bir modülümüz olan bu düzenek kelam konusu bağlantılar olduğu vakit tam tersine ziyan verici bir hale gelebilir. Bu da ortasında bulunulan bağın hasar görmesine niçiniyet verebilir. Etkileşim esnasında savunma odaklı bir yaklaşım ortasında olan kişi daha epeyce kendini haklı çıkarma motivasyonuna sahiptir. ötürüsıyla bu biçimde bir durumda karşıdaki kişinin ne dediğini ve neye gereksinim duyduğunu anlamakta zorlanacaktır. Örneğin;
A: Bu ay makyaj gereçlerine yaptığın harcaman yüzünden baya açıldık.
B: Sen kendi telefon faturana bak. Ne kadar geldiğinin farkında değilsin.
A: Ya senin dışarıda yediğin yemekler…
Panzehir: Savunma Yerine Sorumluluk Alın
Sorumluluk alabilmek; probleme katkı sağlayan yanımızı kabul edip bunu düzeltmeye yönelik adım atabileceğimiz bildirisini verebilmektir. Başlangıçta yapabilmek çok zordur. Fakat çiftler bu panzehiri hayatlarına katabilirlerse münasebetleri için çok onarıcı bir adım atmış olacaklardır. Örneğin;
A: Bu ay makyaj gereçlerine fazla harcama yapmamız ekonomik olarak beni zorladı.
B: Haklısın bu ay bu mevzuda biraz fikirsiz davranmış olabilirim. Önümüzdeki ay dikkat edeceğim.
3.Atlı : Aşağılama ve Küçümseme
Bu atlı karşı tarafa bu hususta seninle eşit değiliz sen benden daha aşağıdasın bildirisi vermektir. Bu kimi vakit bir kelam, kimi vakit bir yüz sözü kimi vakit de bir davranış yoluyla yapılabilir. Nasıl yapılırsa yapılsın küçümseme ve aşağılama karşı tarafa önemsenmediğini ve kıymet görmediğini hissettirir. Bu da kuvvetli münasebetlerin en büyük düşmanlarındandır. Bu yüzden durdurulması değerlidir. Örneğin; “Bir işi halledemedin. Ver şunu amma beceriksizsin.” Ya da;
A: Babanın o kelamı beni hayli incitti.
B: Sen kafanda epey kuruyorsun. Bu kadar abartılacak bir şey yok.
Panzehir:Aşağılama ve Küçümseme Yerine Daha Çok Takdir Et, İlgi ve Beğeniyi Paylaş
Münasebetlerde takdir edilmek, bedel gördüğünü hissedebilmek üzere hisler pek besleyicidir. Karşı taraftan bu hisleri aldığını hissedebilen bireyler ona karşı daha verici ve uzlaşmacı davranmaya çalışır. Zira hürmet gördüğünü hisseden kişi hem kendini yeterli hissedecek birebir vakitte karşı tarafa misal hisleri hissettirebilmek için efor harcayacaktır. Bu yüzden aşağılama ve küçümseme yerine takdir etmeyi, beğenilerimizi tabir etmeyi ve karşı tarafın gereksinimine kulak vermeyi koyabilmemiz değerlidir. Örneğin; “Bu işin seni zorladığını hissettim. Sen ne işlerin üstesinden geldin. Bunu da yaparsın.” Ya da;
A: Babanın o kelamı beni epeyce incitti.
B: O kelamın senin için manası ne? Biraz daha anlamama yardımcı olabilir misin?
4.Atlı: Duvar Örme
Etkileşim sırasında duygusal olarak kopukluğu tabir eder. Taraflardan biri kendini söz etmeye devam ederken ötekinin sözel yahut davranışsal olarak onun anlattıklarıyla ilgilenmediği bildirisini vermesidir. Konuşmayı ansızın kestirip atmak, tutum koymak, küsmek üzere davranışları da tabir eder. Karşı tarafa önemsenmediği ve reddedildiği bildirisini veren bu davranış kalıpları çiftlerin tıpkı konutun ortasında günlerce küs kalmasına ve birbirlerine karşı soğuk davranmasına niçiniyet verebilir. Duvar örmeyi adet haline getiren çiftler bağlarına pek ziyan verir ve bu durumu toparlamakta çok zorlanırlar. Örneğin; konuşma sırasında göz temasını kesip karşıdakini dinlememek, olay esnasında anın verdiği duygulanımla küsüp günlerce konuşmamak vb.
Panzehir: Duvar Örme Yerine Fizikî ve Ruhsal Olarak Rahatlamayı Bekle
Bir etkileşim sırasında duygusal olarak koptuğunuzu ya da fizyolojik olarak fazla uyarıldığınızı hissedip durumun ziyan verici bir hale dönüşeceğine inandığınızda duvar örme yerine fizikî ve ruhsal bir rahatlama yaşamak için biraz molaya muhtaçlık duyduğunuzu tabir edip orta vermek duvar örme davranışının panzehiridir. bir süre durup bu durum üzerine düşünmek, fizyolojik ve ruhsal olarak rahatladıktan daha sonra devam etmek daha fonksiyonel bir seçenektir. Örneğin; olay esnasında yükseldiğimizi hissettiğimizde molaya gereksinim duyduğumuzu tabir edip sakinleştikten ve rahatladıktan daha sonra bir daha konuşabilmek.
Özetle; daha keyifli ve başarılı bağlantılara sahip olmak mümkün. Bunu gerçekleştirebilmenin yollarından biri ise; Mahşerin 4 Atlısı’ndan olabildiğince uzak durup yerine panzehirlerini koyabilmekten geçiyor.
Okumaya devam et...