EMDR, Türkçe açılımıyla Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve bir daha Sürece, kuvvetli bir psikoterapi yaklaşımıdır. Bugüne kadar her yaştan milyonlarca kişinin farklı tiplerde ruhsal rahatsızlıklarının muvaffakiyetle tedavi edilmesini sağlamıştır.
EMDR Nasıl Geliştirildi?
EMDR’nin gelişimi 1987 yılında, Dr. Francine Shapiro’nun göz hareketlerinin rahatsız edici niyetlerin şiddetini azaltabildiğini tesadüfen keşfetmesiyle başladı. Dr. Shapiro bu etkiyi travmaya maruz kalmış bireyler üzerinde bilimsel olarak inceledi ve tedavide sağlanan başarıyı gösteren çalışmasını yayınladı (Journal of Traumatic Stress, 1989).
O tarihten itibaren EMDR, tüm dünyadan terapistlerin ve araştırmacıların katkılarıyla süratle gelişti. Günümüzde EMDR, birfazlaca farklı terapi ekollerinden ögeleri içeren, farklı teşhis almış durumlara özel standartlaştırılmış protokolleri bulunan, bütüncül bir terapi formülüdür.
EMDR Nasıl İşliyor?
EMDR teorisinin altyapısını oluşturan Adaptif Bilgi Sürece Modeline nazaran beyin, fizyolojik temelli bir sistemle, her yeni tecrübe aracılığı ile kendisine ulaşan bilgiyi işler ve fonksiyonel hale getirir. His, niyet, duyum, imge, ses, koku üzere bilgiler işlenip bağlı anı ağlarına bağlanarak bütünleşir. bu biçimdece o tecrübeyle ilgili öğrenme gerçekleşir. Edindiğimiz bilgiler gelecekte reaksiyonlarımızı uygun bir biçimde yönlendirmek üzere depolanmış olur.
Bu sistem olağan çalıştığında ruh sıhhatini ve insan gelişmenini öğrenme yoluyla desteklediği için adaptif, uyumlu bir düzenek olarak kabul edilir.
Travmatik yahut fazlaca fazla rahatsız eden olaylar yaşandığında bu sistem bozuluyor üzere gözükmektedir. Yeni bilgi işlenip mevcut anı ağına entegre olmaz. Tecrübesi anlamlandırabilmek için anı ağlarındaki fonksiyonel bilgilerle temas kurulamaz ve akıl sıhhatine uygun sonuçlar çıkarılamaz. Sonuç olarak öğrenme gerçekleşmez. Hisler, fikirler, imgeler, sesler, vücut duyumları yaşandığı haliyle depolanır. Bu niçinle bugün yaşanan birtakım durumlar bu izole kalmış anıları tetiklerse, kişi o anının bir kısmını ya da bütününü bir daha yaşar üzere etkilenir.
EMDR’ye nazaran rahatsızlıkların, olumsuz his, fikir, davranış ve kişilik özelliklerinin ardında ahenk bozucu, fonksiyon bozucu, işlenmeden ve izole bir biçimde depolanmış bu çeşit anılar yatar. Kişinin kendisi ile ilgili olumsuz inançları (örn: Ben aptalım), olumsuz duygusal yansıları (başaramamaktan korkma) ve olumsuz somatik reaksiyonları (sınavdan evvelki gece karın ağrısı) sorunun kendisi değil, semptomları, bugünkü dışavurumlarıdır. Bu olumsuz inanç ve hislere yol açan işlenmemiş anılar şimdiki vakitteki olaylar tarafınca tetiklenmektedir.
Doğal afetler, büyük kazalar, kayıplar, savaş, taciz, tecavüz üzere kıymetli travmaların yanı sıra, başta çocukluk çağı olmak üzere her yaşta yaşanan ve tesiri travmatik olan her tıp yaşantı; günlük hayatta aile, okul, iş etrafında yaşanan olumsuz olaylar, şiddete maruz kalmalar, aşağılanmalar, reddedilmeler, ihmal ve başarısızlıklar işlenememiş anılar içinde yer alabilirler.
EMDR, bu cins izole anıların işlenmesini sağlayan fizyolojik temelli bir terapidir. Beynin vaktinde yapamadığı süreci yapmasını sağlar. Kilitli kalmış anı ile öteki anı ağları içinde ilgi kurulması, öğrenmenin sağlanarak bilginin adaptif bir biçimde depolanması mümkün olur. Danışan artık rahatsız olmaz ve anıyı yeni ve sağlıklı bir perspektiften görür.
EMDR terapisi ile yalnızca semptomlar ortadan kalkmaz. Yeni bakış açısının kazandırdığı olumlu inançlar ve olumlu hisler kişinin kendisine, münasebetlerine, dünyaya bakışını da olumlu istikamette değiştirip şahsi gelişim sağlar.
EMDR Terapisi Nasıl Uygulanır?
EMDR terapisinde 8 basamaklı, üç taraflı (geçmiş, artık, gelecek) bir protokol uygulanır. Gaye, geçmişte yaşanan anıların bir daha işlenerek duyarsızlaşmanın sağlanması, bugünkü semptomların tedavisi, danışanın gelecekte karşılaşacağı emsal problemler karşısında, kazandığı olumlu inanç ve hislerin geliştirdiği yeni bakış açısının yönlendirdiği davranışları gösterebilmesidir.
EMDR Protokolü
Danışan Geçmişi: Semptomlar ve problemlerin kaynağı olan anılar ve gelecekle ilgili amaçlar belirlenir ve tedavi planı oluşturulur.
Hazırlık: Danışan EMDR hakkında bilgilendirilir, işlemlemeye hazır hale getirilir.
Değerlendirme: Terapist, danışanın amaç anıyı temsil eden resmi, bu fotoğrafla ilgili bugünkü negatif inancını ve hislerini, vücudundaki hislerini ve yerini ve arzuladığı müspet inancını belirlemesine yardımcı olur.
Duyarsızlaştırma: Bu evreye danışanın anıyı temsil etmek üzere seçtiği resme odaklanması, negatif inancını düşünmesi, negatif hislerini yaşaması ve tüm bunların vücudunda yarattığı değişimi hissetmesi ile başlanır. Akabinde danışan zihnini özgür bırakır. İçeriğini yahut nereye yanlışsız gittiğini denetim etmeden zihninden geçen herşeyin farkına varır.
Danışan işlemleme sırasında terapistin iki tarafa hareket ettirdiği parmağını gözleriyle takip eder. Danışanının zihninden geçenlere ve göz hareketlerine tıpkı anda dikkatini vermesinin, beynin sağ ve sol yarımküresini bağlantıya geçirdiği düşünülmektedir.
Beyin, yaşantılardan gelen bilgiyi REM uykusu (Hızlı Göz Hareketli Uyku) sırasında işler. EMDR’de uygulanan çift istikametli göz hareketlerinin misal bir fizyolojik etkiyi, uyanıkken sağlayabildiği öngörülmektedir. hem de, çift istikametli işitsel ikazım, çift istikametli dokunma üzere farklı uyarımlardan da yararlanılmaktadır.
Terapist her setten daha sonra, danışana zihninden geçenleri sorar, işlemlemeyi denetim eder ve tüm süreçte danışana rehberlik eder. Anı ve danışanın kendisi ile ilgili müspet fikir ve inançları (örn: Elimden gelen herşeyi yaptım) içinde temas kuruluncaya ve anı daha az rahatsızlık verir hale gelinceye kadar sürece sürdürülür.
Yerleştirme: Danışanın olumlu inancını pekiştirmek gayesiyle setler uygulanır.
Beden Tarama: Danışanın vücudunu taraması ve rahatsızlık veren bir duyum var ise işlenmesi sağlanır.
Kapanış: Terapist danışana geribildirimde bulunur, gerektiğinde rahatlatacak kimi teknikleri uygular, seanstan daha sonra neler olabileceğini anlatır. Ruhsal reaksiyonları hakkında kısa notlar almasını ister.
bir daha Kıymetlendirme: bundan evvelki seansın kıymetlendirilmesi yapılır. Terapist evvelki seansta ulaşılmış olumlu sonuçların yerleşip yerleşmediğini denetim eder. Ayrıyeten danışandan gelen yeni dataları kıymetlendirir. Bu değerlendirmeler kararında işlemleme süreci devam eder yahut öbür anılarla çalışılmaya başlanır.
İşlenmemiş, geçmiş ve yakın vakit anı yahut anıların işlenmesi tamamlandığında bugünkü rahatsızlık veren semptomlar da büyük ölçüde kaybolur. bir daha de her bir semptom yine taranır ve gerekirse işlenir. bu biçimdece protokolün Geçmiş ve Bugün kademeleri tamamlanır ve Gelecek kademesine gelinir.
Terapist danışandan daha evvel belirlenmiş, fonksiyonel olmayan reaksiyonları harekete geçiren her bir yeni tetikleyici durum için dilek ettiği davranışları belirtmesini ister. Terapist ve danışan birlikte dilek edilen davranışların sergilendiği senaryolar hazırlar. Danışan bu senaryoları adım adım hayalinde yaşar ve rahatsızlık veren noktalarla karşılaşılırsa işlenir. Gerekirse danışana yeni bilgi ve maharetler kazandırılır. bu biçimdece danışanlar daha evvel sorun yaşadıkları durumlarla başetmeye hazır hale gelirler.
EMDR Ne Kadar Sürer?
EMDR terapi literatüründe ‘kısa vadeli terapiler’ kümesinde yer alır. EMDR tedavisinin ne kadar süreceği sorunun tipi, danışanın bugünkü hayat şartları, evvelki travmaların sayısı ve tesiri ile temaslıdır. Her kişinin ayrıntıları kendi pahaları ve tecrübeleri doğrultusunda kendine has bir halde işlemesi de süreyi tesirler.
Okumaya devam et...
EMDR Nasıl Geliştirildi?
EMDR’nin gelişimi 1987 yılında, Dr. Francine Shapiro’nun göz hareketlerinin rahatsız edici niyetlerin şiddetini azaltabildiğini tesadüfen keşfetmesiyle başladı. Dr. Shapiro bu etkiyi travmaya maruz kalmış bireyler üzerinde bilimsel olarak inceledi ve tedavide sağlanan başarıyı gösteren çalışmasını yayınladı (Journal of Traumatic Stress, 1989).
O tarihten itibaren EMDR, tüm dünyadan terapistlerin ve araştırmacıların katkılarıyla süratle gelişti. Günümüzde EMDR, birfazlaca farklı terapi ekollerinden ögeleri içeren, farklı teşhis almış durumlara özel standartlaştırılmış protokolleri bulunan, bütüncül bir terapi formülüdür.
EMDR Nasıl İşliyor?
EMDR teorisinin altyapısını oluşturan Adaptif Bilgi Sürece Modeline nazaran beyin, fizyolojik temelli bir sistemle, her yeni tecrübe aracılığı ile kendisine ulaşan bilgiyi işler ve fonksiyonel hale getirir. His, niyet, duyum, imge, ses, koku üzere bilgiler işlenip bağlı anı ağlarına bağlanarak bütünleşir. bu biçimdece o tecrübeyle ilgili öğrenme gerçekleşir. Edindiğimiz bilgiler gelecekte reaksiyonlarımızı uygun bir biçimde yönlendirmek üzere depolanmış olur.
Bu sistem olağan çalıştığında ruh sıhhatini ve insan gelişmenini öğrenme yoluyla desteklediği için adaptif, uyumlu bir düzenek olarak kabul edilir.
Travmatik yahut fazlaca fazla rahatsız eden olaylar yaşandığında bu sistem bozuluyor üzere gözükmektedir. Yeni bilgi işlenip mevcut anı ağına entegre olmaz. Tecrübesi anlamlandırabilmek için anı ağlarındaki fonksiyonel bilgilerle temas kurulamaz ve akıl sıhhatine uygun sonuçlar çıkarılamaz. Sonuç olarak öğrenme gerçekleşmez. Hisler, fikirler, imgeler, sesler, vücut duyumları yaşandığı haliyle depolanır. Bu niçinle bugün yaşanan birtakım durumlar bu izole kalmış anıları tetiklerse, kişi o anının bir kısmını ya da bütününü bir daha yaşar üzere etkilenir.
EMDR’ye nazaran rahatsızlıkların, olumsuz his, fikir, davranış ve kişilik özelliklerinin ardında ahenk bozucu, fonksiyon bozucu, işlenmeden ve izole bir biçimde depolanmış bu çeşit anılar yatar. Kişinin kendisi ile ilgili olumsuz inançları (örn: Ben aptalım), olumsuz duygusal yansıları (başaramamaktan korkma) ve olumsuz somatik reaksiyonları (sınavdan evvelki gece karın ağrısı) sorunun kendisi değil, semptomları, bugünkü dışavurumlarıdır. Bu olumsuz inanç ve hislere yol açan işlenmemiş anılar şimdiki vakitteki olaylar tarafınca tetiklenmektedir.
Doğal afetler, büyük kazalar, kayıplar, savaş, taciz, tecavüz üzere kıymetli travmaların yanı sıra, başta çocukluk çağı olmak üzere her yaşta yaşanan ve tesiri travmatik olan her tıp yaşantı; günlük hayatta aile, okul, iş etrafında yaşanan olumsuz olaylar, şiddete maruz kalmalar, aşağılanmalar, reddedilmeler, ihmal ve başarısızlıklar işlenememiş anılar içinde yer alabilirler.
EMDR, bu cins izole anıların işlenmesini sağlayan fizyolojik temelli bir terapidir. Beynin vaktinde yapamadığı süreci yapmasını sağlar. Kilitli kalmış anı ile öteki anı ağları içinde ilgi kurulması, öğrenmenin sağlanarak bilginin adaptif bir biçimde depolanması mümkün olur. Danışan artık rahatsız olmaz ve anıyı yeni ve sağlıklı bir perspektiften görür.
EMDR terapisi ile yalnızca semptomlar ortadan kalkmaz. Yeni bakış açısının kazandırdığı olumlu inançlar ve olumlu hisler kişinin kendisine, münasebetlerine, dünyaya bakışını da olumlu istikamette değiştirip şahsi gelişim sağlar.
EMDR Terapisi Nasıl Uygulanır?
EMDR terapisinde 8 basamaklı, üç taraflı (geçmiş, artık, gelecek) bir protokol uygulanır. Gaye, geçmişte yaşanan anıların bir daha işlenerek duyarsızlaşmanın sağlanması, bugünkü semptomların tedavisi, danışanın gelecekte karşılaşacağı emsal problemler karşısında, kazandığı olumlu inanç ve hislerin geliştirdiği yeni bakış açısının yönlendirdiği davranışları gösterebilmesidir.
EMDR Protokolü
Danışan Geçmişi: Semptomlar ve problemlerin kaynağı olan anılar ve gelecekle ilgili amaçlar belirlenir ve tedavi planı oluşturulur.
Hazırlık: Danışan EMDR hakkında bilgilendirilir, işlemlemeye hazır hale getirilir.
Değerlendirme: Terapist, danışanın amaç anıyı temsil eden resmi, bu fotoğrafla ilgili bugünkü negatif inancını ve hislerini, vücudundaki hislerini ve yerini ve arzuladığı müspet inancını belirlemesine yardımcı olur.
Duyarsızlaştırma: Bu evreye danışanın anıyı temsil etmek üzere seçtiği resme odaklanması, negatif inancını düşünmesi, negatif hislerini yaşaması ve tüm bunların vücudunda yarattığı değişimi hissetmesi ile başlanır. Akabinde danışan zihnini özgür bırakır. İçeriğini yahut nereye yanlışsız gittiğini denetim etmeden zihninden geçen herşeyin farkına varır.
Danışan işlemleme sırasında terapistin iki tarafa hareket ettirdiği parmağını gözleriyle takip eder. Danışanının zihninden geçenlere ve göz hareketlerine tıpkı anda dikkatini vermesinin, beynin sağ ve sol yarımküresini bağlantıya geçirdiği düşünülmektedir.
Beyin, yaşantılardan gelen bilgiyi REM uykusu (Hızlı Göz Hareketli Uyku) sırasında işler. EMDR’de uygulanan çift istikametli göz hareketlerinin misal bir fizyolojik etkiyi, uyanıkken sağlayabildiği öngörülmektedir. hem de, çift istikametli işitsel ikazım, çift istikametli dokunma üzere farklı uyarımlardan da yararlanılmaktadır.
Terapist her setten daha sonra, danışana zihninden geçenleri sorar, işlemlemeyi denetim eder ve tüm süreçte danışana rehberlik eder. Anı ve danışanın kendisi ile ilgili müspet fikir ve inançları (örn: Elimden gelen herşeyi yaptım) içinde temas kuruluncaya ve anı daha az rahatsızlık verir hale gelinceye kadar sürece sürdürülür.
Yerleştirme: Danışanın olumlu inancını pekiştirmek gayesiyle setler uygulanır.
Beden Tarama: Danışanın vücudunu taraması ve rahatsızlık veren bir duyum var ise işlenmesi sağlanır.
Kapanış: Terapist danışana geribildirimde bulunur, gerektiğinde rahatlatacak kimi teknikleri uygular, seanstan daha sonra neler olabileceğini anlatır. Ruhsal reaksiyonları hakkında kısa notlar almasını ister.
bir daha Kıymetlendirme: bundan evvelki seansın kıymetlendirilmesi yapılır. Terapist evvelki seansta ulaşılmış olumlu sonuçların yerleşip yerleşmediğini denetim eder. Ayrıyeten danışandan gelen yeni dataları kıymetlendirir. Bu değerlendirmeler kararında işlemleme süreci devam eder yahut öbür anılarla çalışılmaya başlanır.
İşlenmemiş, geçmiş ve yakın vakit anı yahut anıların işlenmesi tamamlandığında bugünkü rahatsızlık veren semptomlar da büyük ölçüde kaybolur. bir daha de her bir semptom yine taranır ve gerekirse işlenir. bu biçimdece protokolün Geçmiş ve Bugün kademeleri tamamlanır ve Gelecek kademesine gelinir.
Terapist danışandan daha evvel belirlenmiş, fonksiyonel olmayan reaksiyonları harekete geçiren her bir yeni tetikleyici durum için dilek ettiği davranışları belirtmesini ister. Terapist ve danışan birlikte dilek edilen davranışların sergilendiği senaryolar hazırlar. Danışan bu senaryoları adım adım hayalinde yaşar ve rahatsızlık veren noktalarla karşılaşılırsa işlenir. Gerekirse danışana yeni bilgi ve maharetler kazandırılır. bu biçimdece danışanlar daha evvel sorun yaşadıkları durumlarla başetmeye hazır hale gelirler.
EMDR Ne Kadar Sürer?
EMDR terapi literatüründe ‘kısa vadeli terapiler’ kümesinde yer alır. EMDR tedavisinin ne kadar süreceği sorunun tipi, danışanın bugünkü hayat şartları, evvelki travmaların sayısı ve tesiri ile temaslıdır. Her kişinin ayrıntıları kendi pahaları ve tecrübeleri doğrultusunda kendine has bir halde işlemesi de süreyi tesirler.
Okumaya devam et...