Son vakit içinderda çoğunlukla isminden kelam ettiren bir kavram olan ruhsal sağlamlık; epey güç şartlara rağmen kişinin bu olumsuz şartların üstesinden muvaffakiyetle gelebilme ve ahenk sağlayabilme yeteneği manasına gelmektedir. Latince “resilire” kökünden türemiştir ve kırılmadan bükülebilme/eğilme ve olay geçtikten daha sonra eski haline dönebilme kapasitesini anlatır. Burada çoğunlukla ‘bambu’ örneği verilir.
Rastgele bir travma daha sonrasında travma öncesi hale dönebilmede kalıtım değerli bulunmasına rağmen daha sonradan öğrenilebilir ve geliştirilebilir olduğunu yadsımamak gereklidir. Burada ebeveynlere değerli bir nazaranv düştüğünü söyleyebilirim. Kişiliğin gelişmeninde kıymetli yeri olan birinci senelerda, çocuğunuzun mizacı, kişiliği ve kimliğinde zorlandığı yerleri fark ederek dayanak vermeniz pek değerlidir.
Çocuğunuzun Ruhsal Sağlamlığını Nasıl Destekleyebilirsiniz?
Çocuğunuza kesinlikle cazip, memnun ve huzurlu bir ömür sunmak istiyorsunuz; mümkün olduğunca endişelenmemesini, hayal kırıklığına uğramamasını ve fizikî olarak acı çekmemesini diliyorsunuz. Lakin hayatın ortasında kolaylıklar kadar zorluklar; mutluluklar kadar hüzünler de olduğunu unutmamalıyız. Yaşanılan zorluklar ya da ıstıraplar; çocuğunuzun büyümesine ve farklı tahliller üretebilmesine fırsat tanır. Çocuğunuz büyürken bunlardan hiç biriyle karşılaşmazsa ondan hayata karşı kuvvetli olmasını bekleyemezsiniz. Bu bağlamda; çocuğunuzu yetiştirirken dünyayı tüm acılarıyla ve keyifleriyle olduğu üzere kucaklamayı sağlamak onlara ruhsal sağlamlık kazandırır.
Çocuğunuzun ruhsal sağlamlığını desteklediğinizde; hayatıyla ilgili sorumluluk almasına, baht ile hayatını belirlemek içindeki farkı anlamasına, etrafındaki esnekliğe ve toparlanabilme hünerine sahip beşerler bulmasına ve onları kendine örnek almasına, olumlu bulunmasına ve olumlu hisler taşımasına yardımcı olursunuz. bu biçimdece geleceğe umutlu bakan, kalıcı dostluklar kuran, endişeleriyle yüzleşen, problemlerden kaçmak yerine onları çözmeye çalışan ve yapamadıklarından öğreneceği şeyler olduğunu bilen bir yetişkin olabilmesine rehber olabilirsiniz.
Dr. Sevimli Seçkin ve Dr. Alper Hasanoğlu, bu bahiste yazılmış en açıklayıcı kitaplardan biri olan “Çocukta Rezilyans: Esneklik ve Toparlanabilme Mahareti” kitabında ruhsal sağlamlığın ögelerini ebeveynlere tekliflerle 6 başlıkta açıklamaktadır. Haydi gelin, çocuğunuzun ruhsal sağlamlığını desteklemeniz için neler yapabileceğinizi bu başlıklar altında konuşalım:
1. Şartsız Sevgi
Şartsız sevgiyle yapacağınız ebeveynlik, çocuğunuzun ruhsal sağlamlığını desteklemede en tesirli usuldür. Çocuğunuz beğenmediğiniz şeyler yapsa yahut onaylamadığınız üslupta davransa bile, sizin tarafınızdan sevileceğine inanmalıdır. Şartlar ne olursa olsun, çocuğunuzun genel olarak kendini yeterli hissetmesi, insanlara güvenebilmesi, sıkıştığı vakit yardım istemesi ve alabilmesi, çocukken hissettiği şartsız sevgiyle irtibatlıdır. Şayet çocukluğunda şartsız sevgi muhtaçlığı karşılanmışsa; büyüdüklerinde kendi kendilerine kâfi olmayı, kendilerine yeterli bakmayı ve itina göstermeyi başarabilirler.
Sevginin fazlasından ziyan gelmediğini bilerek; çocuğunuzla oynadığınız oyunlar, ona sarılarak dediğiniz sevgi dolu cümleler yahut bir arada geçirdiğiniz keyifli vakitler şartsız sevginizi pekiştirir. Çocuğunuz paha gördüğünü, sevildiğini ve önemsendiğini hisseder. bu biçimdece hayatın getirdiği zorluklar ya da ıstıraplar karşısında hayli daha sağlam durabilir.
2. Yeterlilik
Yeterlilik, güç durumlarda gerektiği biçimde davranabilmektir ve tecrübeyle kazanılır. Çocuğunuzun kâfi olabilmesi için; kendi verdiği kararlara güvenebilmesi, seçimlerinin sorumluluğunu alabilmesi ve zorluklarla daha evvel karşılaşmış olması kıymetlidir. Her yeni tecrübeden çeşitli bilgi ve marifetler kazanacağını bilmemiz gereklidir. Burada epey kollayıcı olmak yerine çocuğunuzun önünden çekilmenizin kâfi olduğunu fark etmeniz kıymetlidir.
Çocuğunuz tecrübe kazanmaya çalışırken; başarılı olması için desteklemeniz, gereğince efor gösterdiğine inanmanız ve sizi yeterli temsil edemeyeceği ya da utandıracağına dair yersiz kanılardan arınmanız yeterlilik kazanmasına katkı sağlayacaktır. Bunların yanı sıra çocuğunuzun kâfi olabilmesi için gereken eğitimi, toplumsal hünerler ve hobiler üzere gerilimle başa çıkabilme halleri geliştirmesine yardımcı olabilirsiniz. Zorluklarla karşılaştığında özgüvenini azaltan ve ziyan veren olumsuz kanılardan uzak durarak mantıklı ve inançlı tahliller düşünebilmesini öğretebilirsiniz.
3. Özgüven
Ebeveyn olarak; her sözünüz, mimiğiniz, bakışınız, duruşunuz, dokunuşunuz ve davranışınız çocuğunuzun öz bedeliyle ilgili bildiriler verir. Çocuğunuzun sahiden kendine güvenebilmesi için kâfi olduğunu ona hissettirmeniz ve tecrübe kazanmasına fırsat yaratmanız kıymetlidir. Zira; gerçek özgüven yeterlilikle kazanılır. Çocuğunuz kendine güvendikçe; zorluklarla dolu dış şartlarla başa çıkabilecek ve az da olsa onları değiştirebilecek gücün kendinde olduğunu fark edecektir. Çocukluğunda ve ergenliğinde öğrendiği kendine itimat, büyüdüğünde başarılı bulunmasına yardımcı olacaktır.
Çocuğunuzun özgüvenini desteklemek için; yeterli yapabildiği şeylere odaklanmanız, olumlu davranışlarını pekiştirmeniz, makul beklentiler koymanız, başarısızlıklarındaki gayretini ve kazandığı tecrübeleri fark etmeniz, kendi gücünü toplayarak kullanımını sağlamanız ve kendine itimadını arttırmanız epeyce değerlidir. Siz ona inandıkça onun da kendine inanmaya başladığını bakılırsaceksiniz.
4. Gerçek Muvaffakiyet
Gerçek muvaffakiyet, esneklik ve toparlanabilme maharetine sahip olmaktır. Çocuğunuzun yüksek notlar alması, spor grubuna seçilmiş olması, kolej imtihanından burs kazanması yahut en az bir yabancı lisanı harika konuşması değildir. Toplumun dayattığı bu ve gibisi ölçütler çocuğunuzda gerilim yaratarak farklı yansılar oluşturmasına sebep olabilir. kimi vakit baskıyı içselleştirerek ne kıymetine olursa olsun her şeyi yapabilir, kimi vakit öğrenmeye karşı ilgisini ve merakını yitirebilir, kimi vakit de başaramamaktan öylesine korkar ki hiç denememeyi seçebilir.
‘Başarı’ kavramını bir daha tanımladığımızda; çocuğunuzun keyifli, kendine ve diğerlerine şefkatli, yardımsever, manalı alakalar kuran ve sürdürebilen, ahenk sağlayabilen, gerektiği vakit içinderda epey çalışmayı kabullenebilen, kararlı ve çabalayan, yapan tenkide açık olan, yaratıcı ve teşebbüsçü olan nitelikleriyle açıklayabiliriz. Çocuğunuzun bu niteliklerle yetişmesini desteklediğinizde gerçek muvaffakiyet da kaçınılmaz olacaktır.
5. Şartsız Kabullenme
Çocuğunuz uygun bir sonuç almayı sizi yahut diğerlerini şad etmek için yapıyorsa ona sık sık kendisinin ne kadar bedelli olduğunu ve muvaffakiyetten bağımsız şartsız sevildiğini ve kabul edildiğini hatırlatmanız gereklidir. Ruhsal sağlamlığını geliştirmenin en değerli basamağı; çocuğunuza makul gayeler koyarken onu şartsız seven ve kabullenen bir yetişkinin varlığıdır.
Çocuğunuzu şartsız kabullenirken; ona karşı yeterli bir dinleyici olmanız ve katı kısıtlamalar yerine mümkün olduğu kadar isteklerine karşılık verebilmeyi denemeniz yardımcı olacaktır. Zira çocuğunuz sizinle konuşmanın bir faydasını nazaranmediğinde yahut sizi ikna edemediğinde; onu kabul etmediğinizi hissettiğinde palavra söylemeye başlayabilir. Bu manada çocuğunuzun ne yaptığını izlemek değerlidir.
6. Seçimler
Hayat, seçimlerimizden ibarettir. Her gün ve neredeyse her saat çeşitli seçimler yaparız. Bu bağlamda seçimlerimizin birçoğunda dış şartlardan etkilenirken içsel özgürlüğümüzün sesini duymakta zorlanabiliriz. Fakat karar verirken insani istikametimizi ve içsel özgürlüğümüzü bırakmamamız gerektiğini unutmamalıyız.
Çocuğunuzun özgür seçimler yapabilmesini desteklerken; her çeşit sıkıntı şartlarda bile takınacağı tavrı seçmesine yardımcı olmanız, bağımsızlığını desteklemeniz, ruhsal özgürlüğüne kıymet vermeniz değerlidir. Rastgele bir olay karşısında tavrını seçmek ve kendi yolunu çizmesine müsaade vermek en kıymetli özgürlük adımlarından birini atmasına yardımcı olacaktır.
Okumaya devam et...
Rastgele bir travma daha sonrasında travma öncesi hale dönebilmede kalıtım değerli bulunmasına rağmen daha sonradan öğrenilebilir ve geliştirilebilir olduğunu yadsımamak gereklidir. Burada ebeveynlere değerli bir nazaranv düştüğünü söyleyebilirim. Kişiliğin gelişmeninde kıymetli yeri olan birinci senelerda, çocuğunuzun mizacı, kişiliği ve kimliğinde zorlandığı yerleri fark ederek dayanak vermeniz pek değerlidir.
Çocuğunuzun Ruhsal Sağlamlığını Nasıl Destekleyebilirsiniz?
Çocuğunuza kesinlikle cazip, memnun ve huzurlu bir ömür sunmak istiyorsunuz; mümkün olduğunca endişelenmemesini, hayal kırıklığına uğramamasını ve fizikî olarak acı çekmemesini diliyorsunuz. Lakin hayatın ortasında kolaylıklar kadar zorluklar; mutluluklar kadar hüzünler de olduğunu unutmamalıyız. Yaşanılan zorluklar ya da ıstıraplar; çocuğunuzun büyümesine ve farklı tahliller üretebilmesine fırsat tanır. Çocuğunuz büyürken bunlardan hiç biriyle karşılaşmazsa ondan hayata karşı kuvvetli olmasını bekleyemezsiniz. Bu bağlamda; çocuğunuzu yetiştirirken dünyayı tüm acılarıyla ve keyifleriyle olduğu üzere kucaklamayı sağlamak onlara ruhsal sağlamlık kazandırır.
Çocuğunuzun ruhsal sağlamlığını desteklediğinizde; hayatıyla ilgili sorumluluk almasına, baht ile hayatını belirlemek içindeki farkı anlamasına, etrafındaki esnekliğe ve toparlanabilme hünerine sahip beşerler bulmasına ve onları kendine örnek almasına, olumlu bulunmasına ve olumlu hisler taşımasına yardımcı olursunuz. bu biçimdece geleceğe umutlu bakan, kalıcı dostluklar kuran, endişeleriyle yüzleşen, problemlerden kaçmak yerine onları çözmeye çalışan ve yapamadıklarından öğreneceği şeyler olduğunu bilen bir yetişkin olabilmesine rehber olabilirsiniz.
Dr. Sevimli Seçkin ve Dr. Alper Hasanoğlu, bu bahiste yazılmış en açıklayıcı kitaplardan biri olan “Çocukta Rezilyans: Esneklik ve Toparlanabilme Mahareti” kitabında ruhsal sağlamlığın ögelerini ebeveynlere tekliflerle 6 başlıkta açıklamaktadır. Haydi gelin, çocuğunuzun ruhsal sağlamlığını desteklemeniz için neler yapabileceğinizi bu başlıklar altında konuşalım:
1. Şartsız Sevgi
Şartsız sevgiyle yapacağınız ebeveynlik, çocuğunuzun ruhsal sağlamlığını desteklemede en tesirli usuldür. Çocuğunuz beğenmediğiniz şeyler yapsa yahut onaylamadığınız üslupta davransa bile, sizin tarafınızdan sevileceğine inanmalıdır. Şartlar ne olursa olsun, çocuğunuzun genel olarak kendini yeterli hissetmesi, insanlara güvenebilmesi, sıkıştığı vakit yardım istemesi ve alabilmesi, çocukken hissettiği şartsız sevgiyle irtibatlıdır. Şayet çocukluğunda şartsız sevgi muhtaçlığı karşılanmışsa; büyüdüklerinde kendi kendilerine kâfi olmayı, kendilerine yeterli bakmayı ve itina göstermeyi başarabilirler.
Sevginin fazlasından ziyan gelmediğini bilerek; çocuğunuzla oynadığınız oyunlar, ona sarılarak dediğiniz sevgi dolu cümleler yahut bir arada geçirdiğiniz keyifli vakitler şartsız sevginizi pekiştirir. Çocuğunuz paha gördüğünü, sevildiğini ve önemsendiğini hisseder. bu biçimdece hayatın getirdiği zorluklar ya da ıstıraplar karşısında hayli daha sağlam durabilir.
2. Yeterlilik
Yeterlilik, güç durumlarda gerektiği biçimde davranabilmektir ve tecrübeyle kazanılır. Çocuğunuzun kâfi olabilmesi için; kendi verdiği kararlara güvenebilmesi, seçimlerinin sorumluluğunu alabilmesi ve zorluklarla daha evvel karşılaşmış olması kıymetlidir. Her yeni tecrübeden çeşitli bilgi ve marifetler kazanacağını bilmemiz gereklidir. Burada epey kollayıcı olmak yerine çocuğunuzun önünden çekilmenizin kâfi olduğunu fark etmeniz kıymetlidir.
Çocuğunuz tecrübe kazanmaya çalışırken; başarılı olması için desteklemeniz, gereğince efor gösterdiğine inanmanız ve sizi yeterli temsil edemeyeceği ya da utandıracağına dair yersiz kanılardan arınmanız yeterlilik kazanmasına katkı sağlayacaktır. Bunların yanı sıra çocuğunuzun kâfi olabilmesi için gereken eğitimi, toplumsal hünerler ve hobiler üzere gerilimle başa çıkabilme halleri geliştirmesine yardımcı olabilirsiniz. Zorluklarla karşılaştığında özgüvenini azaltan ve ziyan veren olumsuz kanılardan uzak durarak mantıklı ve inançlı tahliller düşünebilmesini öğretebilirsiniz.
3. Özgüven
Ebeveyn olarak; her sözünüz, mimiğiniz, bakışınız, duruşunuz, dokunuşunuz ve davranışınız çocuğunuzun öz bedeliyle ilgili bildiriler verir. Çocuğunuzun sahiden kendine güvenebilmesi için kâfi olduğunu ona hissettirmeniz ve tecrübe kazanmasına fırsat yaratmanız kıymetlidir. Zira; gerçek özgüven yeterlilikle kazanılır. Çocuğunuz kendine güvendikçe; zorluklarla dolu dış şartlarla başa çıkabilecek ve az da olsa onları değiştirebilecek gücün kendinde olduğunu fark edecektir. Çocukluğunda ve ergenliğinde öğrendiği kendine itimat, büyüdüğünde başarılı bulunmasına yardımcı olacaktır.
Çocuğunuzun özgüvenini desteklemek için; yeterli yapabildiği şeylere odaklanmanız, olumlu davranışlarını pekiştirmeniz, makul beklentiler koymanız, başarısızlıklarındaki gayretini ve kazandığı tecrübeleri fark etmeniz, kendi gücünü toplayarak kullanımını sağlamanız ve kendine itimadını arttırmanız epeyce değerlidir. Siz ona inandıkça onun da kendine inanmaya başladığını bakılırsaceksiniz.
4. Gerçek Muvaffakiyet
Gerçek muvaffakiyet, esneklik ve toparlanabilme maharetine sahip olmaktır. Çocuğunuzun yüksek notlar alması, spor grubuna seçilmiş olması, kolej imtihanından burs kazanması yahut en az bir yabancı lisanı harika konuşması değildir. Toplumun dayattığı bu ve gibisi ölçütler çocuğunuzda gerilim yaratarak farklı yansılar oluşturmasına sebep olabilir. kimi vakit baskıyı içselleştirerek ne kıymetine olursa olsun her şeyi yapabilir, kimi vakit öğrenmeye karşı ilgisini ve merakını yitirebilir, kimi vakit de başaramamaktan öylesine korkar ki hiç denememeyi seçebilir.
‘Başarı’ kavramını bir daha tanımladığımızda; çocuğunuzun keyifli, kendine ve diğerlerine şefkatli, yardımsever, manalı alakalar kuran ve sürdürebilen, ahenk sağlayabilen, gerektiği vakit içinderda epey çalışmayı kabullenebilen, kararlı ve çabalayan, yapan tenkide açık olan, yaratıcı ve teşebbüsçü olan nitelikleriyle açıklayabiliriz. Çocuğunuzun bu niteliklerle yetişmesini desteklediğinizde gerçek muvaffakiyet da kaçınılmaz olacaktır.
5. Şartsız Kabullenme
Çocuğunuz uygun bir sonuç almayı sizi yahut diğerlerini şad etmek için yapıyorsa ona sık sık kendisinin ne kadar bedelli olduğunu ve muvaffakiyetten bağımsız şartsız sevildiğini ve kabul edildiğini hatırlatmanız gereklidir. Ruhsal sağlamlığını geliştirmenin en değerli basamağı; çocuğunuza makul gayeler koyarken onu şartsız seven ve kabullenen bir yetişkinin varlığıdır.
Çocuğunuzu şartsız kabullenirken; ona karşı yeterli bir dinleyici olmanız ve katı kısıtlamalar yerine mümkün olduğu kadar isteklerine karşılık verebilmeyi denemeniz yardımcı olacaktır. Zira çocuğunuz sizinle konuşmanın bir faydasını nazaranmediğinde yahut sizi ikna edemediğinde; onu kabul etmediğinizi hissettiğinde palavra söylemeye başlayabilir. Bu manada çocuğunuzun ne yaptığını izlemek değerlidir.
6. Seçimler
Hayat, seçimlerimizden ibarettir. Her gün ve neredeyse her saat çeşitli seçimler yaparız. Bu bağlamda seçimlerimizin birçoğunda dış şartlardan etkilenirken içsel özgürlüğümüzün sesini duymakta zorlanabiliriz. Fakat karar verirken insani istikametimizi ve içsel özgürlüğümüzü bırakmamamız gerektiğini unutmamalıyız.
Çocuğunuzun özgür seçimler yapabilmesini desteklerken; her çeşit sıkıntı şartlarda bile takınacağı tavrı seçmesine yardımcı olmanız, bağımsızlığını desteklemeniz, ruhsal özgürlüğüne kıymet vermeniz değerlidir. Rastgele bir olay karşısında tavrını seçmek ve kendi yolunu çizmesine müsaade vermek en kıymetli özgürlük adımlarından birini atmasına yardımcı olacaktır.
Okumaya devam et...