hayatın her periyodunda değerli bir yeri olan oyun, çocukların en temel gereksinimlerindendir. Bu muhtaçlığa bağlı olarak, dünyanın neresinde olursa olsun, çocuğun olduğu her yerde oyun varlığı kendini gösterir. Bilim insanı ve eğitimci Maria Montessori, çocuğun en önemli işinin oyun olduğunu söyler. Çocuklar, bu önemli işlerinden büyük keyif alırlarken bununla birlikte hayatı da anlar ve anlamlandırırlar. Hiç elbet ki; hayatlarında en büyük rolü oynayan ebeveynlerini de oyunlarına katmak isterler. “Anne, birlikte oynayalım mı?”, “Baba, benimle oynar mısın?” cümlelerini çocuğunuzdan çoğunlukla duyuyorsunuz, değil mi? Onların bu davetlerine yanıt verip bir arada oyun oynamaya başladığınızda, sizinle bağ kurma muhtaçlıklarını karşılayarak sevildiklerini hissetmelerine yardımcı oluyorsunuz. Dünyaca ünlü müellif ve gelişim psikoloğu Aletha Solter: “Oyun, çocuğunuzun duygusal gücünü şarj etmenin en mükemmel yoludur.” der. Bu yolda çocuğunuzla birlikte oynadığınız her oyun, bağınızın güçlenmesine katkı sağlar. Pekala, nelerdir bu bağlanma oyunları?
Bağlanma Oyunları
Çocuğunuza hassasiyetle yaklaştığınızda, sizinle bağ kurup bağlantıya geçmeyi öğrenir. Çocuğunuzu beslerken gözlerine bakmak, sevgi ve şefkatle onu sarıp sarmalamak, onunla birlikte müzikler söylemek, taklit ya da komik sesler çıkarmak, oyunlarında yarattığı hayal dünyasında ona katılmak; çocuğunuzun sahiden sevildiğini ve kendisine paha verildiğini hissetmesine yardımcı olur.
Haydi gelin, çocuğunuzla oynayabileceğiniz bağlanma oyunlarına daha yakından bakalım.
1) Yönlendirilmemiş Çocuk Merkezli Oyunlar
Çocuğunuzun yönlendirdiği oyunlardır. Ahşap bloklar, oyuncak bebekler, bebek meskeni, kuklalar, kil ya da oyun hamuru, sanatla ilgili gereçler, küçük insan figürleri, hayvanlar, otomobil ya da kamyon gibisi taşıtlar üzere yaratıcılığını destekleyen her türlü oyuncağı oyunlarında kullanabilirler. Bu oyunlarda büsbütün çocuğunuzun hayal gücü ön plandadır. Burada ebeveynlerden, çocuğun oyununa müdahale etmemesi beklenir. Çocuğunuz isterse, sizi oyununa davet edebilir. Oyununa katıldığınızda; bütün dikkatinizi çocuğunuza ve oyuna vererek, telefon üzere dikkat dağıtıcılarınız olmadan, onun istediği oyun arkadaşı olmanız kıymetlidir.
Çocuğunuz yönlendirilmemiş oyunlar oynarken; aile içi çatışmalar, disiplin sıkıntıları ya da geçmişte yaşanan travmatik olayları oyunlarında canlandırabilir. bu biçimde bir durumun yaşanması son derece doğal ve sağlıklıdır; yaşadığı badireleri sizinle paylaşmayı inançlı bulduğunu gösterir.
2) Belirli Bir Mevzu ya da Tema İçeren Sembolik Oyunlar
Çocuğunuzun yaşadığı travmaları güzelleştirmede çoğunlukla başvurduğu oyunlardır. Bu oyunlarda çocuğunuzun yaşadığı hususla ilgili makul oyuncakları kullandığı görülür (aşı olduğunda doktorculuk oynaması, yangına şahit olduğunda itfaiyecilik oynaması gibi). Burada çocuğunuzun seçtiği oyun ve oyuncaklar konusunda endişelenmeden kendilerini güzelleştirmelerine müsaade vermelisiniz.
Sembolik oyunlarda; tuvalet eğitimi, kardeşler ortası çekişmeler, palavra söyleme ve işbirliğine yanaşmama üzere çocuğunuz için zorlayıcı bahisler gün yüzüne çıkabilir. bu biçimde durumlarda, çocuğunuzun oyuncaklarıyla ya da öteki nesnelerle canlandırmalar yaparak his ve niyetlerini sizinle paylaşmasına fırsat verebilirsiniz.
3) Çocuğun Davranışı Doğrultusunda Geliştirilen Oyunlar
Yetişkin tarafınca yenidenlanıp çocuğun davranışına bağlı olarak geliştirilen oyunlardır. Çocuğun davranışı doğrultusunda oyunlar oynamak, çocukla samimi ve sıcak bir temas kurmanın en âlâ yollarından biridir.
Burada kıymetli olan, yetişkinin çocuğun davranışları doğrultusunda hareket etmesidir (çocuğunuzun size sağa, sola ya da olduğunuz yerde kalmanız için komutlar vermesi gibi).
Davranış doğrultusunda geliştirilen oyunlarda; çocuğunuzun bağ kurmasına yardımcı olur, kendine inancını arttırırsınız. bununla birlikte ön görüsünün gelişmesine katkıda bulunur, çocuğa kabul gördüğünü hissettirir ve çocukta kuvvetli olma duygusu yaratırsınız.
4) Saçma Oyunlar
bu biçimde bir oyunu sizin başlatabileceğiniz üzere çocuğunuz da başlatabilir (çocuğunuzun şortunu başınıza geçirmeniz, müzikleri bir arada yanlış söylemeniz, abartılı taklitler yapmanız gibi).
Saçma oyunlarda; çocuğunuzla birlikte attığınız kahkahalar oyunun en yararlı kısmını oluşturur. Araştırmalar, kahkahanın gerginliği, kaygıyı ve öfkeyi azalttığını gösterir. Çocuğunuzla oyun oynayıp kahkaha attığınızda, disiplin problemlerinin birçoklarını çözer, çocuğunuzu ve kendinizi gerilim ve travmadan uzaklaştırırsınız.
5) Ayrılık Oyunları
Çocuğunuzla aranızda, kısa mühletle, görsel ve mekânsal ayrılıklar oluşturduğunuz oyunlardır (ce-e, saklambaç, kovalamaca gibi). Çocuğunuzla günlük hayatta yaşadığınız okul ya da iş üzere ayrılık süreçlerinizde size kolaylaştırıcı olabilir. Burada yaşadığınız ayrılık süreçlerini eğlenceli hale getirerek çocuğunuzun başa çıkmasına yardımcı olursunuz.
Ayrılık oyunlarında; evvel çocuğunuzla ayrılıp daha sonra kavuştuğunuzda, görsel ve fizikî temasınız bir daha oluşur. Bu ilişkinizin kurulması çocuğunuzda inanç inşasının oluşmasına katkı sağlar.
6) Gücün Çocukta Olduğu Oyunlar
Çocuğunuzun taklit edildiği ya da verdiği direktifleri uyguladığınız oyunlardır. Davranış doğrultusunda geliştirilen oyunlarla benzerlik gösterir. Gücün çocukta olduğu oyunları çoklukla çocuğunuz başlatır ve sizden zayıf, korkak, maharetsiz ya da öfkeli görünmenizi isteyebilir (yastık savaşında sizi yere devirmesi, oyuncaklarla sizi korkutması gibi). Bu oyunun vazgeçilmez özelliği; çocuğunuzun istediği rolü yapmanızdır.
Gücün çocukta olduğu oyunlarda, çocuğunuzun günlük hayattaki kendini güçsüz hissetmesinden doğan kaygının azalmasına yardımcı olursunuz. Ebeveynlerin, çocuklarıyla ilgili çabucak her durumda karar merci olduğunu düşünürsek, oyunda bu gücü onlara vermek kendilerini âlâ hissetmelerine katkı sağlayacaktır.
7) Çocuğun Yaşça Geriye Gittiği Oyunlar
Çocuğunuzun yaşından daha küçük çocuk üzere davrandığı oyunlardır. Yaşça geriye gittiği oyunları, daha fazlaca çocuğunuz başlatır (ağlıyor numarası yapması, biberonla kendini beslemesi gibi). Burada çocuğunuzun bebek üzere davranmaya başlamasından endişelenmemesiniz. bu biçimde oyunlarda sizin de ona ahenk sağlayarak istediği üzere davranmanız değerlidir.
Yaşça geriye gittiği oyunlar; çocuğunuzun özgürleşmek ismine attığı adımlara katkı sağlar. Çocuklar daha epeyce gelişimlerini tamamlamalarının akabinde bebek üzere davranmaya başlarlar. Özgürleşme yolunda emin adımlarla devam edebilmeleri için sembolik olarak bebekliklerine dönüp kendilerini orada inançta ve seviliyor hissetmek isteyebilirler.
8) Fizikî Temas Gerektiren Oyunlar
Çocuğunuzun belirlediği hudutlara hürmet duyarak fizikî temasta bulunduğunuz oyunlardır (itiş-kakış oyunları, el ele tutuşmak, at üzere sırtınızda gezdirmek gibi). Fizikî temas gerektiren oyunların en kıymetli fonksiyonu, çocuğunuzun diğerleriyle fizikî bağ kurmasına yardımcı olmasıdır. Oyunlardaki keyifli paylaşım ve dokunuşlar, aranızdaki sevgi ve bağlılığı sağlamlaştırır.
Fizikî temas gerektiren oyunlarda; çocuğunuzun sizinle oyun aracılığıyla fizikî bağ kurmasına müsaade vererek öz hürmet, inanç ve aidiyet hissetmesine de katkı sağlarsınız.
9) İşbirliğine Dayanan Oyun ve Aktiviteler
Ortaklaşa ve işbirliğiyle gerçekleştirilen aktiviteleri içeren oyunlardır (ahşap bloklar, kutu oyunları, yarışlar gibi). Burada her insanın ortak bir gayeye ulaşmak için uğraş göstermesi değerlidir ve bu oyunların kaybedeni yoktur.
İşbirliğine dayanan oyun ve aktivitelerde; çocuğunuzla istekli işbirliği isteğine dayalı manalı bir bağ oluşturmanız ve birbirinizin âlâ yanlarını ortaya çıkarmanız pek kıymetlidir. bu biçimde olduğunda çocuğunuzun kendini bağlı ve pahalı hissetmesine yardımcı olabilirsiniz.
Sonuç olarak; üstte bahsedilen dokuz oyun çeşidini çocuğunuzla birlikte çeşitlendirerek bağınızı güçlendirmede kullanabilirsiniz. Burada her çocuğun biricikliğini göz önünde bulundurarak ilgisini çekecek oyun çeşidinin de farklılaşacağını unutmayınız. Değerli olan, çocuğunuzun keyif alacağı oyunda bir arada olmaktır. Bol kahkahalı kaç oyunlarınız olsun, bağınız sevinçle güçlensin!
Ece ŞAHİN
Uzman Ruhsal Danışman
Okumaya devam et...
Bağlanma Oyunları
Çocuğunuza hassasiyetle yaklaştığınızda, sizinle bağ kurup bağlantıya geçmeyi öğrenir. Çocuğunuzu beslerken gözlerine bakmak, sevgi ve şefkatle onu sarıp sarmalamak, onunla birlikte müzikler söylemek, taklit ya da komik sesler çıkarmak, oyunlarında yarattığı hayal dünyasında ona katılmak; çocuğunuzun sahiden sevildiğini ve kendisine paha verildiğini hissetmesine yardımcı olur.
Haydi gelin, çocuğunuzla oynayabileceğiniz bağlanma oyunlarına daha yakından bakalım.
1) Yönlendirilmemiş Çocuk Merkezli Oyunlar
Çocuğunuzun yönlendirdiği oyunlardır. Ahşap bloklar, oyuncak bebekler, bebek meskeni, kuklalar, kil ya da oyun hamuru, sanatla ilgili gereçler, küçük insan figürleri, hayvanlar, otomobil ya da kamyon gibisi taşıtlar üzere yaratıcılığını destekleyen her türlü oyuncağı oyunlarında kullanabilirler. Bu oyunlarda büsbütün çocuğunuzun hayal gücü ön plandadır. Burada ebeveynlerden, çocuğun oyununa müdahale etmemesi beklenir. Çocuğunuz isterse, sizi oyununa davet edebilir. Oyununa katıldığınızda; bütün dikkatinizi çocuğunuza ve oyuna vererek, telefon üzere dikkat dağıtıcılarınız olmadan, onun istediği oyun arkadaşı olmanız kıymetlidir.
Çocuğunuz yönlendirilmemiş oyunlar oynarken; aile içi çatışmalar, disiplin sıkıntıları ya da geçmişte yaşanan travmatik olayları oyunlarında canlandırabilir. bu biçimde bir durumun yaşanması son derece doğal ve sağlıklıdır; yaşadığı badireleri sizinle paylaşmayı inançlı bulduğunu gösterir.
2) Belirli Bir Mevzu ya da Tema İçeren Sembolik Oyunlar
Çocuğunuzun yaşadığı travmaları güzelleştirmede çoğunlukla başvurduğu oyunlardır. Bu oyunlarda çocuğunuzun yaşadığı hususla ilgili makul oyuncakları kullandığı görülür (aşı olduğunda doktorculuk oynaması, yangına şahit olduğunda itfaiyecilik oynaması gibi). Burada çocuğunuzun seçtiği oyun ve oyuncaklar konusunda endişelenmeden kendilerini güzelleştirmelerine müsaade vermelisiniz.
Sembolik oyunlarda; tuvalet eğitimi, kardeşler ortası çekişmeler, palavra söyleme ve işbirliğine yanaşmama üzere çocuğunuz için zorlayıcı bahisler gün yüzüne çıkabilir. bu biçimde durumlarda, çocuğunuzun oyuncaklarıyla ya da öteki nesnelerle canlandırmalar yaparak his ve niyetlerini sizinle paylaşmasına fırsat verebilirsiniz.
3) Çocuğun Davranışı Doğrultusunda Geliştirilen Oyunlar
Yetişkin tarafınca yenidenlanıp çocuğun davranışına bağlı olarak geliştirilen oyunlardır. Çocuğun davranışı doğrultusunda oyunlar oynamak, çocukla samimi ve sıcak bir temas kurmanın en âlâ yollarından biridir.
Burada kıymetli olan, yetişkinin çocuğun davranışları doğrultusunda hareket etmesidir (çocuğunuzun size sağa, sola ya da olduğunuz yerde kalmanız için komutlar vermesi gibi).
Davranış doğrultusunda geliştirilen oyunlarda; çocuğunuzun bağ kurmasına yardımcı olur, kendine inancını arttırırsınız. bununla birlikte ön görüsünün gelişmesine katkıda bulunur, çocuğa kabul gördüğünü hissettirir ve çocukta kuvvetli olma duygusu yaratırsınız.
4) Saçma Oyunlar
bu biçimde bir oyunu sizin başlatabileceğiniz üzere çocuğunuz da başlatabilir (çocuğunuzun şortunu başınıza geçirmeniz, müzikleri bir arada yanlış söylemeniz, abartılı taklitler yapmanız gibi).
Saçma oyunlarda; çocuğunuzla birlikte attığınız kahkahalar oyunun en yararlı kısmını oluşturur. Araştırmalar, kahkahanın gerginliği, kaygıyı ve öfkeyi azalttığını gösterir. Çocuğunuzla oyun oynayıp kahkaha attığınızda, disiplin problemlerinin birçoklarını çözer, çocuğunuzu ve kendinizi gerilim ve travmadan uzaklaştırırsınız.
5) Ayrılık Oyunları
Çocuğunuzla aranızda, kısa mühletle, görsel ve mekânsal ayrılıklar oluşturduğunuz oyunlardır (ce-e, saklambaç, kovalamaca gibi). Çocuğunuzla günlük hayatta yaşadığınız okul ya da iş üzere ayrılık süreçlerinizde size kolaylaştırıcı olabilir. Burada yaşadığınız ayrılık süreçlerini eğlenceli hale getirerek çocuğunuzun başa çıkmasına yardımcı olursunuz.
Ayrılık oyunlarında; evvel çocuğunuzla ayrılıp daha sonra kavuştuğunuzda, görsel ve fizikî temasınız bir daha oluşur. Bu ilişkinizin kurulması çocuğunuzda inanç inşasının oluşmasına katkı sağlar.
6) Gücün Çocukta Olduğu Oyunlar
Çocuğunuzun taklit edildiği ya da verdiği direktifleri uyguladığınız oyunlardır. Davranış doğrultusunda geliştirilen oyunlarla benzerlik gösterir. Gücün çocukta olduğu oyunları çoklukla çocuğunuz başlatır ve sizden zayıf, korkak, maharetsiz ya da öfkeli görünmenizi isteyebilir (yastık savaşında sizi yere devirmesi, oyuncaklarla sizi korkutması gibi). Bu oyunun vazgeçilmez özelliği; çocuğunuzun istediği rolü yapmanızdır.
Gücün çocukta olduğu oyunlarda, çocuğunuzun günlük hayattaki kendini güçsüz hissetmesinden doğan kaygının azalmasına yardımcı olursunuz. Ebeveynlerin, çocuklarıyla ilgili çabucak her durumda karar merci olduğunu düşünürsek, oyunda bu gücü onlara vermek kendilerini âlâ hissetmelerine katkı sağlayacaktır.
7) Çocuğun Yaşça Geriye Gittiği Oyunlar
Çocuğunuzun yaşından daha küçük çocuk üzere davrandığı oyunlardır. Yaşça geriye gittiği oyunları, daha fazlaca çocuğunuz başlatır (ağlıyor numarası yapması, biberonla kendini beslemesi gibi). Burada çocuğunuzun bebek üzere davranmaya başlamasından endişelenmemesiniz. bu biçimde oyunlarda sizin de ona ahenk sağlayarak istediği üzere davranmanız değerlidir.
Yaşça geriye gittiği oyunlar; çocuğunuzun özgürleşmek ismine attığı adımlara katkı sağlar. Çocuklar daha epeyce gelişimlerini tamamlamalarının akabinde bebek üzere davranmaya başlarlar. Özgürleşme yolunda emin adımlarla devam edebilmeleri için sembolik olarak bebekliklerine dönüp kendilerini orada inançta ve seviliyor hissetmek isteyebilirler.
8) Fizikî Temas Gerektiren Oyunlar
Çocuğunuzun belirlediği hudutlara hürmet duyarak fizikî temasta bulunduğunuz oyunlardır (itiş-kakış oyunları, el ele tutuşmak, at üzere sırtınızda gezdirmek gibi). Fizikî temas gerektiren oyunların en kıymetli fonksiyonu, çocuğunuzun diğerleriyle fizikî bağ kurmasına yardımcı olmasıdır. Oyunlardaki keyifli paylaşım ve dokunuşlar, aranızdaki sevgi ve bağlılığı sağlamlaştırır.
Fizikî temas gerektiren oyunlarda; çocuğunuzun sizinle oyun aracılığıyla fizikî bağ kurmasına müsaade vererek öz hürmet, inanç ve aidiyet hissetmesine de katkı sağlarsınız.
9) İşbirliğine Dayanan Oyun ve Aktiviteler
Ortaklaşa ve işbirliğiyle gerçekleştirilen aktiviteleri içeren oyunlardır (ahşap bloklar, kutu oyunları, yarışlar gibi). Burada her insanın ortak bir gayeye ulaşmak için uğraş göstermesi değerlidir ve bu oyunların kaybedeni yoktur.
İşbirliğine dayanan oyun ve aktivitelerde; çocuğunuzla istekli işbirliği isteğine dayalı manalı bir bağ oluşturmanız ve birbirinizin âlâ yanlarını ortaya çıkarmanız pek kıymetlidir. bu biçimde olduğunda çocuğunuzun kendini bağlı ve pahalı hissetmesine yardımcı olabilirsiniz.
Sonuç olarak; üstte bahsedilen dokuz oyun çeşidini çocuğunuzla birlikte çeşitlendirerek bağınızı güçlendirmede kullanabilirsiniz. Burada her çocuğun biricikliğini göz önünde bulundurarak ilgisini çekecek oyun çeşidinin de farklılaşacağını unutmayınız. Değerli olan, çocuğunuzun keyif alacağı oyunda bir arada olmaktır. Bol kahkahalı kaç oyunlarınız olsun, bağınız sevinçle güçlensin!
Ece ŞAHİN
Uzman Ruhsal Danışman
Okumaya devam et...