Bipolar bozukluk; fazlaca eski çağlardan beri bilinen bir hastalık olmakla birlikte bildiğimiz manada tanımlanması 20. yüzyılın başlarına denk gelmektedir.
Bipolar bozukluk, bir nizam ortasında olmaksızın yinelayan, depresif ya da manik periyotlarla ve devir ortalarında vakit zaman şahısta eşik altı hastalık belirtilerinin görülebildiği, kimi vakit de hiç bir belirtinin görülmediği “sağlıklı” periyotların olduğu kronik seyirli bir duygudurum bozukluğudur. Hayat uzunluğu yaygınlığı %1-3 dolaylarındadır.
Hastalığın niçinleri hakkında çabucak hemen katılık kazanmış bilgilere sahip olamasak da prefrontal korteks fonksiyon bozukluğu, amigdala genişlemesi üzere beyin yapı ve fonksiyon değişiklikleri, beyindeki dopamin, noradrenalin, serotonin üzere kimyasal hususların ölçüsündeki artış yahut azalış, genetik faktörler (bipolar bozukluğu olanların birinci derece yakınlarında hastalığın görülme mümkünlüğünün genel toplumdan yaklaşık 7 kat daha fazla olduğu bildirilmiştir.) şu ana kadar bildiğimiz muhtemel sebeplerdir.
Bipolar bozukluğun genel olarak iki atak tipinden bahsedilebilir: manik (hareketli) ve depresif (çökkün)
Mani; daima olarak kabarmış (fazla neşeli), taşkın yahut çabuk sonlanan (irritabl), olağandışı bir duygudurumun ve gayeye yönelik aktiflikte ve içsel güçte, olağandışı ve daima bir artışın olduğu bir periyodun en az bir hafta günün büyük kısmında bulunması ile tanımlanabilir. Şahısta dikkat cazibeli bir biçimde olağanın üstünde bir sevinç hali olabilir ve olağanda bilgisi olmayan işlere girmeye dair özgüvenli ve motivedir. Kişinin abartılı duygudurumu etrafının de dikkatini çekmektedir.
Kişinin bu vakitte benlik saygısında abartılı bir artış ya da büyüklük fikirleri olabilir (önemli bir kişi olduğunu, kendisine değerli bir nazaranv verildiğini düşünebilir), uyku gereksinimi azalabilir ve kişi fazlaca az uyuyarak kendini dinç hissedebilir, kişinin kanıları güya birbiriyle yarışıyor üzere gelebilir, fikir uçuşmaları yaşayabilir, ve her zamankinden daha konuşkan olabilir. Dikkati dağınık olabilir ve aktivitelerinde (işte, okulda, toplumsal ya da cinsel bağlamda) artış olabilir ve çok para harcama, fikirsizce cinsel teşebbüslerde bulunma ya da gereksiz iş yatırımları yapma üzere makus sonuçlar doğurabilecek etkinliklere çok katılabilir.
Depresyonda ise en az iki hafta süren çökkün duygudurum, güç azlığı, evvelce keyif alınan etkinliklerden artık keyif alamama, yorgunluk, isteksizlik, uyku ve iştah bozuklukları, karamsarlık, değersizlik, suçluluk ve intihar niyetleri üzere belirtiler görülebilir.
Bunun yanında bipolar bozukluklu hastaların depresif devirlerinde tek uçlu depresyona kıyasla; daha erken başlangıç yaşı, daha fazla psikotik belirtiler ve intihar teşebbüsü, bariz psikomotor retardasyon (hareketsizlik) olduğu gözlemlenmiştir.
Bipolar bozukluğun tedavisinde lityum, valproik asit üzere duygudurum dengeleyiciler kan seviyelerine bakılarak hem atak periyotlarında, tıpkı vakitte sürdürüm devrinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Antipsikotik ilaçlar da hastanın yatışmasını, psikotik belirtilerinin denetimini sağlamak hedefiyle çoğunlukla kullanılmaktadır. Benzodiazepinler de sakinleştirici tesirleri niçiniyle atak devirlerinde birinci başvurulan ilaçlardandır.
Hastanın kendisine yahut etrafına ziyan verme riski bulunuyorsa yatarak tedavi gerektiği akılda tutulmalıdır.
Atak devirleri haricinde da hastalığın yinelayıcı tabiatı niçiniyle ilaç kullanmasına ve denetimlere devam ederek hastanın; hastalık öncesi günlük yaşama dönmesi olabildiğince planlanmalıdır.
Okumaya devam et...
Bipolar bozukluk, bir nizam ortasında olmaksızın yinelayan, depresif ya da manik periyotlarla ve devir ortalarında vakit zaman şahısta eşik altı hastalık belirtilerinin görülebildiği, kimi vakit de hiç bir belirtinin görülmediği “sağlıklı” periyotların olduğu kronik seyirli bir duygudurum bozukluğudur. Hayat uzunluğu yaygınlığı %1-3 dolaylarındadır.
Hastalığın niçinleri hakkında çabucak hemen katılık kazanmış bilgilere sahip olamasak da prefrontal korteks fonksiyon bozukluğu, amigdala genişlemesi üzere beyin yapı ve fonksiyon değişiklikleri, beyindeki dopamin, noradrenalin, serotonin üzere kimyasal hususların ölçüsündeki artış yahut azalış, genetik faktörler (bipolar bozukluğu olanların birinci derece yakınlarında hastalığın görülme mümkünlüğünün genel toplumdan yaklaşık 7 kat daha fazla olduğu bildirilmiştir.) şu ana kadar bildiğimiz muhtemel sebeplerdir.
Bipolar bozukluğun genel olarak iki atak tipinden bahsedilebilir: manik (hareketli) ve depresif (çökkün)
Mani; daima olarak kabarmış (fazla neşeli), taşkın yahut çabuk sonlanan (irritabl), olağandışı bir duygudurumun ve gayeye yönelik aktiflikte ve içsel güçte, olağandışı ve daima bir artışın olduğu bir periyodun en az bir hafta günün büyük kısmında bulunması ile tanımlanabilir. Şahısta dikkat cazibeli bir biçimde olağanın üstünde bir sevinç hali olabilir ve olağanda bilgisi olmayan işlere girmeye dair özgüvenli ve motivedir. Kişinin abartılı duygudurumu etrafının de dikkatini çekmektedir.
Kişinin bu vakitte benlik saygısında abartılı bir artış ya da büyüklük fikirleri olabilir (önemli bir kişi olduğunu, kendisine değerli bir nazaranv verildiğini düşünebilir), uyku gereksinimi azalabilir ve kişi fazlaca az uyuyarak kendini dinç hissedebilir, kişinin kanıları güya birbiriyle yarışıyor üzere gelebilir, fikir uçuşmaları yaşayabilir, ve her zamankinden daha konuşkan olabilir. Dikkati dağınık olabilir ve aktivitelerinde (işte, okulda, toplumsal ya da cinsel bağlamda) artış olabilir ve çok para harcama, fikirsizce cinsel teşebbüslerde bulunma ya da gereksiz iş yatırımları yapma üzere makus sonuçlar doğurabilecek etkinliklere çok katılabilir.
Depresyonda ise en az iki hafta süren çökkün duygudurum, güç azlığı, evvelce keyif alınan etkinliklerden artık keyif alamama, yorgunluk, isteksizlik, uyku ve iştah bozuklukları, karamsarlık, değersizlik, suçluluk ve intihar niyetleri üzere belirtiler görülebilir.
Bunun yanında bipolar bozukluklu hastaların depresif devirlerinde tek uçlu depresyona kıyasla; daha erken başlangıç yaşı, daha fazla psikotik belirtiler ve intihar teşebbüsü, bariz psikomotor retardasyon (hareketsizlik) olduğu gözlemlenmiştir.
Bipolar bozukluğun tedavisinde lityum, valproik asit üzere duygudurum dengeleyiciler kan seviyelerine bakılarak hem atak periyotlarında, tıpkı vakitte sürdürüm devrinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Antipsikotik ilaçlar da hastanın yatışmasını, psikotik belirtilerinin denetimini sağlamak hedefiyle çoğunlukla kullanılmaktadır. Benzodiazepinler de sakinleştirici tesirleri niçiniyle atak devirlerinde birinci başvurulan ilaçlardandır.
Hastanın kendisine yahut etrafına ziyan verme riski bulunuyorsa yatarak tedavi gerektiği akılda tutulmalıdır.
Atak devirleri haricinde da hastalığın yinelayıcı tabiatı niçiniyle ilaç kullanmasına ve denetimlere devam ederek hastanın; hastalık öncesi günlük yaşama dönmesi olabildiğince planlanmalıdır.
Okumaya devam et...